ماین نیوز: سرمایه یکی از مهم‌ترین عوامل رشد اقتصادی و تولید و راه‌اندازی هر کسب‌وکاری است. تولید فولاد به‌ویژه فولاد خام ازجمله صنایع سرمایه‌بر بوده و نیازمند سرمایه‌گذاری‌های کلان است.
بسیاری از کشورهای در حال توسعه از نبود سرمایه کافی و تامین نشدن سرمایه لازم برای اجرای پروژه‌های توسعه خود رنج می‌برند و ناچار هستند که سرمایه را از کشورهای توسعه یافته تامین کنند. شیوه تامین سرمایه نیز با توجه به تجارب کشورها و اینکه از منابع داخلی یا خارجی توسط بخش خصوصی یا دولتی باشد متفاوت است. در گذشته سرمایه‌گذاران کشورهای استعمارگر با تکیه بر توان سیاسی نظامی کشور و استفاده از منابع طبیعی و ذخایر کشورهای جهان سوم سرمایه‌گذاری می‌کردند.
در واقع آنها برای کسب منافع شرایط را برای سرمایه‌گذاری در کشورهای دیگر فراهم می‌کردند ولی اکنون با تغییر روابط و تا حدودی با مطرح شدن استراتژی برد-برد در روابط اقتصادی، شرایط برعکس شده و این کشورهای میزبان هستند که باید توان جذب سرمایه را داشته باشند و شرایط را برای سرمایه‌گذاران خارجی فراهم کنند.
در دنیای امروز توان جذب سرمایه به‌ویژه جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به‌عنوان یک شاخص مهم توسعه صنعتی مطرح است و کشورهای صنعتی در این زمینه به لحاظ جذب سرمایه و صدور سرمایه از توان بسیار بالایی برخوردارند. کشورهای در حال توسعه نیز سعی می‌کنند با تامین امنیت برای سرمایه‌گذاران و وضع قوانین حمایتی شرایط را برای جذب سرمایه و سرمایه‌گذاران خارجی فراهم کنند.
جذب سرمایه یا تامین منابع مالی می‌تواند با مشارکت طرف خارجی به‌طور سرمایه‌گذاری مستقیم یا غیرمستقیم انجام شود. در سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی که یونیدو از آن به‌عنوان یکی از پیشران‌های مهم عملکرد رقابتی صنعتی و شاخص توسعه صنعتی یاد می‌کند، سرمایه‌گذار خارجی به‌طور مستقیم یا با مشارکت سرمایه‌گذار داخلی به سرمایه‌گذاری اقدام می‌کند.
جذب سرمایه‌گذاری مستقیم به‌ویژه در اجرای پروژه‌های مشترک با شرکت‌های کشورهای صنعتی می‌تواند علاوه بر تامین سرمایه مورد نیاز پروژه‌های توسعه، زمینه یادگیری مدیریت نوین، آشنایی با فناوری‌های روز و استفاده از امکانات و نشان (برند) شرکت‌های فرا ملی را برای صادرات کالاهای تولیدی و... فراهم کرده و انگیزه‌های لازم را در کشور میزبان برای یادگیری و دانش‌اندوزی و همچنین بومی‌سازی فناوری‌های روز را به همراه داشته باشد. همچنین از طریق بالا بردن بهره‌وری کل عوامل تولید و بهره‌وری از منابع کشور میزبان موجب به حرکت درآمدن اقتصاد کلان آنها شود.
نبود سرمایه در کشورهای در حال توسعه یکی از مهم‌ترین عوامل توسعه نیافتگی است. در ایران نیز کمبود منابع مالی کاملا محسوس بوده و یکی از عوامل مهم به تاخیر افتادن و نیمه‌تمام ماندن طرح‌ها بوده و تحریم آن را تشدید کرده است. متاسفانه صنعت فولاد ما نیز به دلایل مذکور نتوانسته روند ترسیم شده برای رسیدن به اهداف چشم‌انداز ۱۴۰۴را با سرعت و آهنگ لازم طی کند.
با توجه به نقش کلیدی صنعت فولاد به‌عنوان صنعت مادر که تامین‌کننده مواد اولیه بسیاری از صنایع دیگر است، با فعال‌تر شدن صنعت فولاد بسیاری از صنایع فعال خواهند شد و همچنین با وجود فراهم بودن شرایط لازم در کشور از جمله انرژی فراوان، مواد اولیه، موقعیت مناسب و نیروی انسانی مستعد برای ایجاد کارخانه‌های جدید فولادی از ظرفیت این صنعت آن‌طور که باید در رسیدن به برنامه افزایش ظرفیت فولاد در کشور استفاده نشده است.
اکنون گرچه کارخانه‌های داخلی تولیدات با کیفیت و استانداردهای بین‌المللی دارند و بسیاری از کشورهای صنعتی تراز اول دنیا مشتری محصولات ایران هستند اما سرعت رشد ما برای ایجاد ظرفیت‌های جدید که یکی از عوامل آن نبود سرمایه است پایین بوده و هنوز هم در تامین نیازهای داخل کمبود وجود دارد.
از سوی دیگر ضروری است به سوی یادگیری و تولید فولادهای خاص با فناوری‌های برتر تولید و صدور فناوری، دانش فنی و طراحی برای رقابت با فولادسازان و شرکت‌های بین‌المللی پیش برویم. بسیاری از کشورها با استفاده از سرمایه‌گذاری مشترک با شرکت‌های صاحب فناوری برتر این مسیر را طی کردند.
به نظر می‌رسد کمیته سرمایه‌گذاری بخش فولاد و صنایع پایین‌دستی و شرکت ملی فولاد ایران و دیگر نهادهای سیاستگذار ذی‌ربط برای توسعه صنعت فولاد باید استراتژی خود را در تعریف پروژه‌های جدید و جذب سرمایه به این سمت جهت دهند. گرچه در امسال تلاش‌های زیادی در زمینه جذب سرمایه‌گذاری مستقیم انجام شد ولی به علت تحریم‌ها نمی‌توان انتظار زیادی برای انتخاب مطلوب داشت. زمانی می‌توان بهترین گزینه را انتخاب کرد که تحریم‌ها برداشته و شرایط آماده شود تا سرمایه‌گذاران با هم به رقابت بپردازند. در آن شرایط است که می‌توانیم بهترین و مطلوب‌ترین را انتخاب کنیم.
* بهرام مسعودی
مدیر روابط عمومی شرکت ملی فولاد ایران
فولاد
