گروه معادن
 
دانش فنی، چاشنی عبور از آتشباری سنتی
گروه معادن - در شرایط کنونی فقر دانش فنی باعث شده تا در مهندسی انفجار که در صنعت معدنکاری از آن به‌عنوان آتشباری نام برده می‌شود آزمون و خطا جایگزین روش‌های علمی و مهندسی شود به گونه‌ای که در برخی از موارد فعالیت این بخش تحت تاثیر این روند با کندی مواجه شده و هزینه‌های سرباری را به معدنکار تحمیل کرده است.
 
به گزارش ماین نیوز، در واقع مهندسی انفجار در حوزه اکتشافات معدنی یکی از مهم‌ترین گزینه‌های پیش روی معدنکار است که در برخی از مناطق به‌ویژه مناطق کوهستانی تنها روش برای دستیابی به ذخایر معدنی محسوب می‌شود. این در حالی است که در کشور ما انفجار در معادن همچنان براساس روش‌های سنتی و قدیمی انجام می‌شود. در این رابطه برخی از کارشناسان معتقدند لازمه بهبود و توسعه اکتشاف آموزش نیروهای فعال در حوزه آتشباری و تقویت دانش فنی است به‌طوری‌که همسو کردن فعالان این بخش با دانش جهانی ومعرفی و آشنایی روش‌هایی که هم‌اکنون در کشورهای صنعتی و توسعه یافته به کار گرفته می‌شود، ضمن کاهش ضریب خطا امکان توسعه و بهبود اکتشافات و استخراج مواد معدنی را فراهم می‌کند.

مهندسی انفجار

عضو هیات علمی دانشگاه امیرکبیر درباره فعالیت‌های آتشباری که از آن با نام مهندسی انفجار یاد می‌کند می‌گوید: مهندسی انفجار در ۲ بخش صنعتی و نظامی کاربرد دارد. در بخش صنعتی مهندسی انفجار بیشتر در فعالیت‌های معدنی در حوزه‌های اکتشاف و استخراج مورد استفاده قرار گرفته و مواردی همچون سدسازی و راه‌سازی نیز از روش‌های مرسوم است. در واقع هدف اصلی آتشباری جداسازی سنگ‌ها از زمین است.

علی مرتضوی گفت: استفاده از ماشین‌آلاتی همچون لودر، بولدوزر و بیل مکانیکی در فعالیت‌های اکتشافی و استخراجی مقرون به صرفه نبوده و می‌توان با روش‌های موجود در مهندسی انفجار و استفاده از مواد منفجره با کاهش هزینه‌ها زمینه توسعه فعالیت‌های معدنی را فراهم کرد.

وی معتقد است انجام فعالیت‌های معدنی بدون مهندسی انفجار غیرممکن است. اما این امر زمانی نتیجه مورد نظر را خواهد داشت که بر پایه اصول و دانش فنی انجام شود.

مرتضوی به نبود دانش فنی و اطلاعات کافی فعالان این حوزه همچون پیمانکاران و کسانی که در این حوزه فعالیت دارند اشاره کرد و گفت: هم‌اکنون انفجار در کشور براساس آزمون و خطا صورت می‌گیرد بنابراین آموزش افراد فعال و تقویت دانش فنی می‌تواند روش‌های علمی را جایگزین روش‌های سنتی و پر هزینه قبلی کند چرا که در روش آزمون و خطا نتایج درست و دقیقی در مورد محدوده‌های اکتشافی و استخراجی حاصل نمی‌شود.

آتشباری در اکتشاف

دانشجوی دکترای اکتشاف دانشگاه امیرکبیر درباره فعالیت‌های آتشباری و کاربرد آنها می‌گوید: فعالیت‌های آتشباری در بخش‌های مختلف معدنکاری از جمله اکتشاف و استخراج مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته باید توجه داشت که بیشترین کاربرد آتشباری در حوزه فعالیت‌های استخراجی است و در بخش اکتشاف تنها با انجام یک عملیات ساده انفجاری با گشایش مسیر زمینه برای انجام فعالیت‌های استخراجی فراهم می‌شود.

علی رضایی در ادامه گفت: از آنجایی که بخش عمده‌ای از ذخایر معدنی در اعماق زمین قرار گرفته‌اند از این‌رو برای دستیابی و برداشت آنها لازم است با انجام فعالیت‌های آتشباری ادامه فعالیت استخراج را ممکن ساخت. البته فعالیت‌های آتشباری در صورتی با موفقیت همراه خواهند بود که با تکیه بر علوم و دانش فنی و با استفاده از فناوری‌ها و تجهیزاتی که مطابق با استانداردهای بین‌المللی طراحی شده‌اند انجام شود و به این ترتیب مسیر را برای دستیابی و استخراج کانی موردنظر هموار کند.

وی با اشاره به اینکه فعالیت‌های آتشباری به ۲صورت سیستماتیک و سنتی انجام می‌گیرد گفت: در روش سیستماتیک، انجام مطالعات دقیق روی محدوده‌های معدنی ضمن مشخص کردن نوع کانی و تخمین عیار آنها با انجام درست عملیات پیشبرد اهداف برای استخراج مواد معدنی را ممکن می‌سازد. اما در روش سنتی جداسازی مواد معدنی از سنگ‌ها به سختی انجام می‌گیرد.

روش سیستماتیک با حداقل خطا

رضایی گفت: در برخی موارد که استخراج مواد معدنی به صورت پلکانی انجام می‌شود ایجاد پله براساس زاویه ۹۰ درجه که استاندارد تعریف شده در فعالیت‌های معدنی است تنها از طریق داده‌های درست و با روش سیستماتیک امکان‌پذیر خواهد بود. این درحالی است که با تکیه بر روش‌های سنتی به نتیجه مطلوب نرسیده و حاصلی جز اتلاف وقت و هزینه را درپی نخواهد داشت.

رضایی معتقد است استفاده از روش‌های سیستماتیک در انجام عملیات اکتشافی میزان خطا و اشتباه را به حداقل خواهد رساند. چرا که روش‌های سنتی و قدیمی بر پایه دانش و اطلاعات علمی نبوده و فعالان و معدنکاران تنها با استفاده از تجربیات خود فعالیت‌های آتشباری را انجام داده وبه این ترتیب نتیجه موردنظر برای دستیابی به ماده معدنی با عیار مشخص حاصل نمی‌شود و نتیجه‌ای جز هدررفت ذخایر معدنی را درپی نخواهد داشت.

این دانشجوی دکترای اکتشاف معدن در ادامه گفت: یکی دیگر از موارد مهمی که در مورد اجرای فعالیت‌های آتشباری وجود دارد تعیین مواد منفجره براساس نوع ماده معدنی است که در صورت توجه نکردن به این نکته مشکلاتی را برای فعالان معدنی به همراه داشته که از جمله مهم‌ترین آنها تاثیر منفی روی عناصر و از بین رفتن آنهاست.
تاریخ انتشار : چهارشنبه ۱۷ دی ۱۳۹۳ ساعت ۱۰:۵۷
کد مطلب: 19113
 
مرجع : روزنامه گسترش صمت