به گزارش ماین نیوز، در واقع هم‌اکنون بخش عمده‌ای از معادن سنگ‌آهن به دلیل نبود صرفه برای پرعیارسازی به صورت خام استخراج شده و به فروش می‌رسند؛ موضوعی که به نوعی با مخالفت متولیان این بخش نیز مواجه شده است.
این در حالی است که به‌تازگی مهدی کرباسیان معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت و رییس هیات عامل ایمیدرو، خبر وارد کردن فناوری استحصال آهن از ذخایر کم عیار را داده است؛ فناوری که می‌توان آن را به نوعی نقطه عطفی برای استحصال و ایجاد ارزش افزوده بالاتر برای معادنی دانست که خام‌فروشی را تنها راه حیات خود می‌دانستند. البته کارشناسان مزایای دیگری از این روش استحصال و تبدیل سنگ‌آهن کم عیار را عنوان کرده‌اند.
پرعیارسازی با روش‌های قدیمی بهرام شکوری، نایب رییس انجمن سنگ ایران می‌گوید: عمده معادن بخش خصوصی سنگ‌آهن ایران، جزو معادن کم عیار محسوب می‌شوند و ناچارند برای بالابردن عیار سنگ‌آهن، چند مرحله پر عیارسازی را طی کنند.
وی می‌افزاید: معادن بسیاری داریم که عیاری بین ۸ تا ۱۲ درصد دارند ولی به طور معمول، عیار معادن کوچک سنگ‌آهن از ۴۰درصد بیشتر نیست و سال‌هاست بخش خصوصی با طی کردن چند مرحله، عیار آنها را بالاتر می‌برد.
وی با اشاره به اینکه یکی از روش‌های معمول و مورد استفاده در این خصوص شست‌وشوی سنگ‌های استخراج شده است، می‌افزاید: به این شکل با شست‌وشوی شن و ماسه عیار سنگ‌آهن ۲ تا ۳ درجه بالاتر می‌رود و از عیار ۴۸ و ۵۲ به ۵۵ و ۵۶ عیار می‌رسد و درجه ال‌سی آهن را افزایش می‌دهد.
شکوری ادامه می‌دهد: البته شیوه‌های دیگری در دنیا برای استفاده از سنگ‌آهن‌های کم عیار وجود دارد که به‌ویژه در کشورهای اوکراین و هند در سطح وسیعی مورد استفاده قرار می‌گیرند. احتمالا بحثی که در مورد وارد کردن تجهیزات جدید استحصال سنگ‌آهن‌های کم عیار مطرح است همین تجهیزات است و اگر چنین اتفاقی بیفتد به نفع بخش خصوصی و معادن کوچک سنگ‌آهن نیز هست.
نایب رییس انجمن سنگ‌آهن ایران اضافه می‌کند: در این روش سنگ‌آهن به همراه زغال سنگ در کوره‌های دوار حرارت داده می‌شود و از آن طرف آهن اسفنجی به‌دست می‌آید و چند مرحله پر عیارسازی نظیر کنسانتره و گندله‌سازی حذف شده و سنگ‌آهن مستقیم به آهن اسفنجی تبدیل می‌شود.
وی با بیان اینکه درحال‌حاضر در ایران به طور معمول در ۳ مرحله عیار آن افزایش می‌یابد اظهار کرد: تخمین زده می‌شود ۸۵ درصد معادن سنگ‌آهن در دست شرکت‌های دولتی است که هم ذخایر بالایی دارند و هم پر عیارند. با این نگاه می‌توان گفت ۱۵ درصد تولید سنگ‌آهن از محل سنگ‌های کم عیار است با این حال دیگر می‌توان گفت معادن بخش خصوصی هستند که کم عیارند.
مزایای استفاده از فناوری‌های جدیدمحمد مرشدزاده، مدیر مجتمع معادن سنگ‌آهن فلات مرکزی ایران تحت پوشش ایمیدرو نیز اطلاعات تکمیلی درباره واردات تجهیزات استحصال سنگ‌آهن‌هایی با عیار پایین می‌دهد و می‌گوید: تنها راه نجات کشور استفاده از فناوری‌های جدید تولید آهن اسفنجی و فولاد است چرا که ایران با مشکل کم آبی شدیدی روبه‌رو است و فناوری مذکور می‌تواند مصرف آب در تولید فولاد را تا حد بسیار زیاد و موثری کاهش دهد.
وی اضافه می‌کند: به طور متوسط به ازای تولید هر کیلو فولاد ۲/۵ لیتر آب مصرف می‌شود در حالی که با فناوری جدید مصرف آب ۸ لیتر بر ثانیه خواهد بود. وی با بیان اینکه ایران دارای ذخایر زغال‌سنگ حرارتی ۷ میلیارد تنی است که ۲ میلیارد تن آن شناسایی شده می‌گوید: در این فناوری با استفاده از زغال سنگ حرارتی که کک شو نیست سنگ‌آهن کم‌عیار به‌طور مستقیم به آهن اسفنجی یا آهن مذاب تبدیل می‌شود و مراحل کنسانتره و گندله‌سازی را طی نمی‌کند ضمن اینکه این سیستم قابلیت آن را دارد که همزمان در سیستم احیا، نیکل را به عنوان محصول جانبی استخراج و فرونیکل تولید کند. در معادن سنگ‌آهن فلات مرکزی ایران وانادیوم وجود دارد که هر کیلوی آن در بازارهای جهانی ۱۸۰ دلار ارزش دارد.
تولید آهن اسفنجی با زغال سنگ حرارتیمشاور ارشد مجتمع معادن سنگ‌آهن فلات مرکزی نیز می‌گوید: در مطالعاتی که انجام شده با همکاران دیگر به این نتیجه رسیدیم که به چند دلیل کشور به فناوری جدیدی برای استفاده از سنگ‌آهن کم عیار و تولید فولاد نیاز دارد. این چند دلیل تغییر سوخت مورد نیاز تولید فولاد از گاز به زغال‌سنگ حرارتی است و همچنین کاهش مصرف آب برای تولید فولاد است که به یکی از معضلات این بخش تولیدی تبدیل شده است.
شفیع شفیعیان با اشاره به اینکه در مطالعات اولیه ۸طرح فولادی نیز استفاده از سوخت گاز دیده شده، اضافه می‌کند: تولید فولاد و حتی گندله و کنسانتره مبتنی بر احیای گازی، سال‌ها در این کشور ادامه داشته ولی نیاز به تغییر این روش و نگرش وجود دارد، چرا که درحال‌حاضر موسسات تولید و تصفیه گاز از عهده تامین گاز مورد نیاز واحدهای فولادسازی برنمی‌آیند چون ظرفیت تصفیه گاز محدودی دارند. ضمن اینکه بهتر است این گاز تصفیه شده صادر شود و برای کشور ارزآوری کند.
این کارشناس ادامه می‌دهد: درحال‌حاضر بخش عمده‌ای از فولادسازی‌های اوکراین و هند در واحدهای تولید آهن اسفنجی از سنگ کم‌عیار استفاده می‌کنند، در حالی که در ایران هزینه استفاده از سنگ‌های کم‌عیار صرفه اقتصادی ندارد و این فناوری می‌تواند سنگ‌آهن حتی با عیار ۳۰ درصد را استفاده و مشکل کمبود گاز و آب را حل کرده و سنگ‌های کم‌عیار را با هزینه‌ای کمتر از معمول به آهن اسفنجی یا آهن مذاب تبدیل کند؛ همچنین از زغال‌سنگ حرارتی که کم‌ارزش تلقی می‌شود، به نحو احسن استفاده شود.
وی با بیان اینکه استفاده از این فناوری هزینه تولید را بین ۱۵ تا ۳۰ درصد کاهش می‌دهد، می‌گوید: البته این فناوری، چیز تازه‌ای نیست و در کشورهایی مانند آلمان یا ژاپن از فناوری‌های پیشرفته‌تری که مبتنی بر همین روش است، استفاده می‌کنند ولی این دو کشور برای فروش فناوری یاد شده به‌طور حتم شرایط سنگینی می‌گذارند که در شرایط فعلی برای ما قابل انجام نخواهد بود. شفیعی‌نیا تصریح می‌کند: قرار است یک تیم کارشناسی دیدار تفصیلی و فنی از واحدهای تولید آهن اسفنجی در اوکراین داشته باشند و سپس این قرارداد قطعی خواهد شد.
وی با اشاره به اینکه فعلا قرار شده تا ۳ مدول ۳۰۰ تا ۳۳۰ هزار تنی وارد کشور شده و در بافق نصب شود، ادامه می‌دهد: سرمایه‌گذاری این واحدها با بخش خصوصی داخلی و خارجی خواهد بود به‌طوری که سنگ‌آهن را ما برای‌شان تامین می‌کنیم و آنها بعد از تبدیل به آهن اسفنجی آن را به ما تحویل می‌دهند و کارمزد می‌گیرند.
شفیعیان تصریح می‌کند: این دستگاه‌ها در معادن دولتی نصب خواهند شد که از عیار پایینی برخوردار هستند. با نصب این کارخانه‌ها، کل فرآیند تولید فولاد در ایران متحول می‌شود و با ارزان‌تر تولید کردن فولاد ما را قادر به رقابت کردن با سایر فولاد سازهای دنیا می‌کند.
وی تنها نقطه ضعف این واحدها را آلایندگی بالای زغال‌سنگ به عنوان سوخت می‌داند و می‌گوید: البته این دستگاه‌ها این قابلیت را دارند که با نصب فیلترهای زیست محیطی، آلایندگی زغال‌سنگ را تا حد استاندارد محدود کنند.
فولاد
