این در حالی است که برخی از آنها حتی مواد اولیه معدنی را در اختیار نداشته و با خرید این کانیها از کشورهایی که تجهیزات و فناوریهای مورد نیاز برای فرآوری را ندارند اقدام کرده و با تبدیل کردن این مواد به محصولات معدنی با چندین برابر قیمت به کشورهای فروشنده این کانی باز میگردانند. حال این کشورها با ایجاد ارزشافزوده و کسب درآمد روز به روز در این صنعت به پیشرفت میرسند.
در واقع کانیهای فلزی ازجمله مهمترین مواد معدنی بوده که بهدلیل کاربردهای فراوان در صنایع مختلف از جایگاه ویژهای برخوردار هستند که از جمله مهمترین آنها میتوان از سنگآهن بهعنوان پایه اصلی در تولید فولاد یاد کرد. اما به دلیل نبود واحدهای فرآوری در نزدیکی این معادن و بالا بودن هزینه حملونقل، انگیزه کافی برای انتقال و فرآوری آن وجود ندارد که ساخت واحدهای ذوب در هر منطقه میتواند انگیزه معدنکاران برای توسعه فرآوری را افزایش دهد.
ایران نیز بهعنوان یکی از کشورهایی که از ذخایر فراوان سنگآهن برخوردار بوده و ذخیره احتمالی آن رقمی بالغ بر ۵/۵میلیارد تن تخمین زده شده، اما بهدلیل در اختیار نداشتن فناوری و زیرساختهای مورد نیاز برای فرآوری این محصول در زمینه تولید کنسانتره و گندله سالانه میزان زیادی از این محصول را صادر میکند. این در حالی است که میتوان با انجام برنامهریزی و سرمایهگذاری در این حوزه زمینه را برای تولید این محصولات فراهم کرد و به این ترتیب علاوه بر تامین نیاز داخل از ورود محصولات دیگر کشورها با قیمتهای بالا جلوگیری کرد.
درحالحاضر ذخایر معدنی فراوانی در ایران بهویژه منطقه زنجان وجود دارد و از جمله مهمترین آنها میتوان به سرب و روی و سنگآهن اشاره کرد. با این وجود در ذخایر سنگآهن آن منطقه از عیارهای متنوعی برخوردار بوده و ظرفیت لازم برای تبدیل شدن به مواد اولیه مورد نیاز در فولادسازی را دارد. بهدلیل نبود زیرساختهای مورد نیاز و نداشتن صرفه اقتصادی فعالان معدنی سنگآهنهای خود را به دیگر استانها و در برخی موارد به دیگر کشورها صادر میکنند.
خامفروشی سنگآهنرییس سازمان نظام مهندسی استان زنجان در رابطه با وضعیت معادن فلزی این منطقه میگوید: استان زنجان ذخایر معدنی فراوانی را در خود جای داده که از مهمترین آنها میتوان به سرب، روی و معادن سنگآهن اشاره کرد. اما نکتهای که در این خصوص وجود دارد، خامفروشی سنگآهن است. یکی از دلایل اصلی برای این موضوع را میتوان کاهش قیمت سنگآهن در بازار جهانی و رکود در این حوزه دانست.
رامین کیامهر در ادامه گفت: یکی دیگر از مسائلی که سبب شده تا معدنداران به خامفروشی روی بیاورند، نبود تجهیزات و فناوریهای مورد نیاز برای فرآوری و تولید محصولات معدنی است. نبود صرفه اقتصادی برای تولیدکنندگان این محصول و بالا بودن میزان هزینههایی همچون هزینههای حملونقل برای ارسال محصولات خود به نقاطی از کشور که امکان فرآوری این محصولات را دارند از دیگر مواردی است که موجبات خامفروشی را فراهم کرده است.
روشهای سنتی اکتشافوی همچنین به نوع برداشت از معادن اشاره کرد و گفت: نبود تجهیزات و فناوریهای روز دنیا در معادن سبب شده تا برخی از معدنکاران با روشهای سنتی، برداشت درستی از معادن نداشته باشند و باعث از بین رفتن بخشی از ذخایر این کانی شوند. کیامهر کاهش تمایل فعالان معدنی در حوزه سنگآهن را افزایش حقوق دولتی معادن و کاهش قیمت جهانی سنگآهن دانست.
همچنین از دیگر مواردی که میتوان به آن اشاره کرد، افزایش هزینههای جانبی همچون حملونقل و جابهجایی مواد معدنی است که باعث شده قیمت تمام شده محصول افزایش پیدا کند و این موضوع با افزایش قیمت جهانی در تناقض قرار میگیرد.
رییس سازمان نظام مهندسی استان زنجان اظهارکرد: یکی دیگر از مسائلی که سبب شده تا سنگآهن خام فروخته شود، نبود تجهیزات و فناوریهای مورد نیاز برای فرآوریهای معدنی است. حال باید با انجام برنامهریزی زمینه ورود و جذب سرمایهگذار و با ساخت مجموعه برای ذوبآهن در استان زنجان یا شهرهای اطراف زمینه را برای انجام فرآوری فراهم کنیم چراکه در این استان ذخایر قابل توجهی از سنگآهن با عیارهای متنوع وجود دارد و میتوان با تولید محصولاتی همچون گندله و کنسانتره ضمن تامین نیاز داخلی زمینه را برای صادرات و ایجاد ارزش افزوده فراهم کرده و به این ترتیب توسعه اقتصاد معدنی را برای این استان به ارمغان آورد.
ارائه تسهیلات مالیرامین کیامهر در رابطه با توسعه حلقههای پاییندستی در جوار معادن سنگآهن گفت: برای رسیدن به این مهم لازم است تا حمایتهای لازم از سوی دولت انجام شود. به این ترتیب که با ارائه تسهیلات و تامین منابع مالی میتوان نسبت به راهاندازی و رونق بخشیدن به صنایع معدنی استان اقدام کرد.
همچنین ریسک بالا در فعالیتهای معدنی سبب شده تا تمایل افراد برای ورود به این حوزه کم شود. به گونهای که افراد حاضرند سرمایه خود را در بانکها سپردهگذاری کرده و سود دریافت کنند.
از سوی دیگر بانکها نیز همکاری لازم را برای ارائه تسهیلات به فعالیتهای معدنی ندارند. در واقع ارائه تسهیلات به بخش معدن و صنایع معدنی میتواند زمینهساز کارآفرینی در این حوزه شده و به این ترتیب رونق بخشیدن به این حوزه و ایجاد شغل برای افراد جویای کار را فراهم کرد.
در واقع ایجاد یک فضای امن از جنبههای مختلف همچون تامین منابع مالی برای ایجاد زیرساختهای مورد نیاز برای انجام عملیات فرآوری میتواند زمینهساز یک تحول عظیم در حوزه معادن و صنایع معدنی شود.