ماین نیوز - رویکرد تازه صنایع بزرگ معدنی به فعالیت‌های اکتشافی

رویکرد تازه صنایع بزرگ معدنی به فعالیت‌های اکتشافی

ورود صنایع مادر معدنی به عرصه‌های استخراج و بهره‌برداری از معادن، امر نوظهوری نیست ولی ورود به اکتشاف پهنه‌های معدنی را می‌توان رویکرد تازه صنایع بزرگ معدنی دانست.

به گزارش ماین نیوز، این رویکرد از آن جهت که سازمان زمین‌شناسی کشور وظیفه دارد پهنه‌های معدنی را اکتشاف کرده و در اختیار بخش دولتی یا خصوصی بهره‌بردار قرار دهد، می‌تواند نشان دهنده برخی مسائل از این دست باشد که آیا سازمان زمین‌شناسی و معاونت اکتشاف آن در این حوزه به اندازه کافی فعال نبودند یا این فعالیت‌ها جوابگوی نیاز صنایع معدنی نیست که ناچار به حضور مستقیم در اکتشاف پهنه‌های معدنی شده‌اند.

نکته جالب توجه این است که اکتشافات معدنی به سرمایه‌گذاری‌های کلان و تجهیزات خاصی نیاز دارد و نتیجه اکتشاف هم معلوم نیست مثبت باشد یا منفی و این به معنای احتمال ۵۰ درصدی از بین رفتن سرمایه‌ای است که صرف اکتشاف محدوده‌های معدنی می‌شود.

تضمین تامین مواد اولیه
فولاد مبارکه بزرگترین واحد فولادسازی کشور است که با تصویب بند جدیدی در اساسنامه شرکت می‌تواند به‌طور رسمی وارد فعالیت‌های معدنی و اکتشاف و بهره‌برداری از معادن فلزی و غیرفلزی مرتبط با صنعت فولاد شود.

در همین رابطه مرتضی شبانی، رییس امور سهام و مجامع شرکت فولاد مبارکه می‌گوید: این تغییر در اساسنامه شرکت، به دنبال ضرورتی بود که برای حضور فولاد مبارکه در مزایده‌های معدنی از جمله حضور در مزایده معدن سنگان یا مزایده‌های دیگری در سال احساس می‌شد.

وی اضافه می‌کند: روال معمول در برگزاری مزایده‌های بزرگ به این شکل است که در دو مرحله انجام می‌گیرد. در مرحله اول ارزیابی فنی و مدارک شرکت‌کننده‌ها انجام می‌شود که شرکت‌های حاضر در مزایده بر اساس توانایی‌های فنی و بازرگانی، رتبه‌بندی می‌شوند و سپس در مرحله دوم پاکت‌های پیشنهادات بازگشایی می‌شود، از جمله شرایطی که در توانایی‌های فنی لحاظ می‌شود این است که در اساسنامه شرکت، اجازه حضور در بخش اکتشاف و استخراج و بهره‌برداری قید شده باشد.
به همین دلیل، یک بند به اساسنامه شرکت افزوده شد که طی آن فولاد مبارکه، به‌طور رسمی می‌تواند وارد فعالیت‌های معدنی و اکتشاف و بهره‌برداری از معادن فلزی و غیرفلزی مرتبط با صنعت فولاد شود.

وی با اشاره به اینکه این مزایده ممکن است به‌صورت واگذاری کلی طرح معدنی باشد یا برای مدت خاصی، بهره‌برداری از معدن واگذار شود، ادامه می‌دهد: با توجه به چشم‌انداز ۱۴۰۴ که تولید فولاد ۵۲ میلیون تن ترسیم شده و فولاد مبارکه نیز به موازات این برنامه، افزایش ظرفیت تولید را در دست اقدام دارد، لازم است برای تامین مواد اولیه مورد نیاز خود، برنامه‌هایی را از پیش در نظر بگیرد.

وی درخصوص این سوال که با توجه به کاهش چشمگیر قیمت سنگ‌آهن در دنیا و با توجه به اینکه صادرات سنگ‌آهن در کشور صفر شده است، چرا فولاد مبارکه مواد اولیه مورد نیاز خود را از سنگ‌آهن داخل تامین نمی‌کند، تصریح می‌کند: لازمه هر واحد تولید، تامین مواد اولیه به‌صورت پایدار است و با توجه به اینکه کاهش قیمت سنگ‌آهن ممکن است مقطعی باشد، شرکت فولاد مبارکه نیاز دارد بتواند برنامه‌های خود را به‌صورت دراز مدت، در تامین مواد اولیه ببیند. وی می‌افزاید: البته درحال‌حاضر این واحد فولادسازی عمده نیاز خود را از داخل کشور تامین می‌کند چنان‌که نیاز فولاد مبارکه به سنگ و گندله در سال ۸ میلیون تن است که از معدن گل‌گهر و ۳۱ معدن چادرملو و ۸ را از شرکت سنگ‌آهن مرکزی و بقیه نیازش را از طریق واردات تامین می‌کند.

این یک اتفاق تازه نیست
سخنگوی ذوب‌آهن اصفهان که یکی از عمده‌ترین تولیدکنندگان فولاد در کشور محسوب می‌شود می‌گوید: این واحد صنعتی که کارش را از ۴۰ سال پیش آغاز کرده در ابتدا مالکیت چند معدن سنگ‌آهن را داشت از جمله البرز شرقی، معدن سنگ‌آهن در کرمان و سنگ‌آهن مرکزی که در سال ۶۳، مالکیت آن واگذار شد و زیرمجموعه ایمیدرو قرار گرفت ولی به‌تازگی معدن البرز شرقی را خریداری کرده و معدن زغال‌سنگ طبس را به‌صورت ۲۰ ساله اجاره کرده‌ایم به اضافه چند پروژه دیگر برای تامین مواد اولیه مورد نیاز ذوب‌آهن اصفهان که در دست اقدام داریم.

محمدرضا کج باف با بیان اینکه واحدهای فولادسازی نیاز دارند برخی معادن را برای تامین مواد اولیه خود در اختیار داشته باشند می‌افزاید: به همین دلیل به دنبال اکتشاف پهنه‌های معدنی برای تامین مواد اولیه مورد نیاز در آینده و درنظر گرفتن طرح‌های توسعه‌ای خود هستند.

منافاتی با کار ما ندارد
معاون اکتشافات سازمان زمین‌شناسی اقدامات اکتشاف از سوی صنایع معدنی بزرگ را مغایر با برنامه‌های این سازمان نمی‌داند و می‌گوید: سازمان زمین‌شناسی، یک وظیفه حاکمیتی دارد که اطلاعات زمین‌شناسی و محدوده‌های معدنی را کامل کرده و از نقطه صفر اکتشاف که شناسایی محدوده‌هاست کار را آغاز کرده و در مراحل پی‌جویی، اکتشاف عمومی، اکتشاف تفصیلی به پایان برساند و در مرحله اکتشاف تفصیلی که منجر به گواهی کشف محدوده معدنی می‌شود ادامه دهد.

بهروز برنا می‌افزاید: تلاش این سازمان این است که یک اکتشاف را به این مرحله رسانده برای بخش‌های خصوصی آماده کرده و برای این بخش جذابیت ایجاد کند تا با ارائه اطلاعات در خصوص محدوده‌های امید بخش، آنها راغب به حضور در این بخش شوند و ورود پیدا کنند.

وی ادامه می‌دهد: اما برخی مایلند از ابتدای مرحله اکتشاف را خودشان انجام بدهند و سرمایه‌گذاری کنند و ریسک آن را بپذیرند. این گروه مانند صنایعی هستند که دوست دارند خود دارای نیروگاه و راه مستقل باشند، حال درست است که بخش حاکمیتی وظیفه دارد زیرساخت‌هایی نظیر نیروگاه و راه احداث کند اما اگر بخش خصوصی مایل به این کار است دولت منعی نمی‌بیند.

او با اشاره به اینکه بسیاری از صنایع دوست دارند بدون توجه به زیرساخت‌های ایجاد شده توسط حاکمیت، خود اقدام به ایجاد زیرساختها کنند، ادامه می‌دهد: با این حال ظرفیت‌های خوبی در سازمان زمین‌شناسی ایجاد شده و این سازمان نه تنها با هدف شناسایی محدوده‌های معدنی بلکه با در نظر گرفتن اهداف کلی و نیازهای همه جانبه کشور به بحث شناخت زمین، اقدام به تهیه نقشه‌های ۲۵۰ هزارم، ۱۰۰ هزارم و ۲۵ هزارم می‌کند.

برنا می‌افزاید: سازمان زمین‌شناسی همواره با کمترین اعتبار، کارهای بزرگی انجام داده و ظرفیت‌های خوبی را ایجاد کرده و اگر بودجه کافی برسد بسیاری از کارهای زیرساختی دیگر که معطل بودجه است را عملی می‌کند. معاون اکتشافات سازمان زمین‌شناسی در عین حال، اقدامات اکتشافی صنایع بزرگ معدنی را، به معنای کم‌کاری این سازمان نمی‌داند و می‌گوید: البته در برخی موارد به دلیل مشکلات ساختاری، دوباره کاری‌هایی انجام می‌شود که منجر به هدر رفتن سرمایه‌ها می‌شود که باید دقت کرد این اتفاقات نیفتد.

اگر یک سری وظایف به بخش دولتی سپرده شده باید توسط همین بخش به انجام برسد و بخش خصوصی و صنعت هم‌وغم خود را بر کارهای پیشبردی نظیر پرعیارسازی سنگ معادن بگذارد. در غیراین‌صورت این اقدامات وقفه‌ای است که در راه پیشرفت صنعت و معدن کشور رخ می‌دهد.

وی ادامه می‌دهد: البته بیشتر فعالیت اکتشافی صنایع معدنی، معطوف به پهنه‌هایی است که شناسایی شده و آنها فقط کارهای تکمیلی را انجام می‌دهند و به‌صورت تخصصی مثلا روی سنگ‌آهن یا مس کار می‌کنند.

برنا اضافه می‌کند: سازمان زمین‌شناسی نیز آماده هرگونه همکاری با این صنایع است و هیچ اطلاعاتی را دپو نکرده و می‌تواند در آینده حتی از نتیجه مطالعاتی این صنایع استفاده کند و آن را در کتابخانه این سازمان یا پایگاه اطلاعات داده‌ها ذخیره کند تا دوباره‌کاری نشود و سرمایه‌هایی صرف این دوباره کاری‌ها نشود.