گروه معادن
- قرار گرفتن برخی از ذخایر معدنی در محدوده‌هایی با کنترل سازمان‌های حفاظتی شامل مناطق چهارگانه یعنی آثار ملی، مناطق حفاظت شده، پناهگاه‌ها و حیات وحش هم‌اکنون به یکی از چالش‌های جدی میان بخش معدن و این سازمان‌ها تبدیل شده است. چالشی که از یک سو تخریب منابع زیست محیطی و مناطق حفاظت شده و از سوی دیگر کاهش اقتصاد معدنی کشور را در پی داشته است.
به گزارش ماین نیوز، آنچه مسلم است حفظ منابع طبیعی و آثار تاریخی بر همگان روشن است اما باید توجه داشت هم‌اکنون در بیشتر کشورهای توسعه‌یافته و درحال‌توسعه معدن نقش اساسی در اقتصاد داشته و توسعه این بخش به معنای رشد در تمامی زمینه‌های اقتصادی خواهد بود. به‌طوری‌که این کشورها با برنامه‌ریزی و استفاده از دانش و فناوری‌های روز مهندسی توانسته‌اند ضمن حفظ منابع خود زمینه رشد اقتصاد معدنی خود را نیز فراهم آورند، البته در کشور ما نیز این موضوع و اهمیت بخش معدن در اقتصاد کشور در چند سال اخیر مورد توجه متولیان و مسئولان دولتی قرار گرفته و در این زمینه اقدامات موثری صورت گرفته است اما با این وجود هم‌اکنون شاهد قرار گرفتن معادن و ذخایر معدنی در برخی از مناطق حفاظت شده و ثبت شده هستیم که فعالیت در آنها تحت الشعاع قرار گرفته است موضوعی که به نظر می‌رسد نیازمند برنامه‌ریزی و تدوین استانداردهای لازم در این بخش است.
معاون سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی در رابطه با وضعیت معادن و ذخایری که در مناطق حفاظت شده قرار دارند می‌گوید: درحال‌حاضر در نقاط مختلف کشور ذخایر معدنی فراوانی از کانی‌های فلزی وجود دارد که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به مس، پلی‌متال‌ها و طلا اشاره کرد. از الزاماتی که سازمان زمین‌شناسی برای شناسایی این ذخایر دارد بررسی محدوده‌های معدنی با توجه به مقیاس‌های تعریف شده در سازمان زمین‌شناسی است. با وجود اینکه میزان ذخایر موجود در این محدوده‌ها رقم قابل توجهی است اما به دلیل مشکلات زیست‌محیطی که وجود دارد سبب شده تا بهره‌برداری از معادن با مشکل روبه‌رو شود.
او با بیان اینکه این محدوده‌های معدنی در نقاط مختلف کشور گسترده شده‌اند، افزود: یکی از نقاطی که هم‌اکنون میزان قابل توجهی ذخیره مس پروفیل در آن وجود داشته و به دلیل وجود مسائل زیست‌محیطی امکان بهره‌برداری از آن وجود ندارد مسجد داغی در جلفاست. از دیگر موارد مهمی که می‌توان به آن اشاره کرد معدن نقی‌جان و دشت‌خار در منطقه طلادار، و محدوده معدنی که آهن در آن یافت می‌شود در منطقه آستامال در آذربایجان شرقی، معدن چاه‌پلنگ در استان یزد با ذخیره سنگ‌آهن و همچنین ذخیره پلی‌متال در کوهی خوشونی در ایران مرکزی (استان یزد) است که با وجود ذخایر معدنی فراوانی که در خود جای داده‌اند امکان بهره‌برداری از آنها وجود ندارد.
معاون سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی افزود: نشست‌های تخصصی برای حل این مسائل برگزار شده است. از سوی دیگر لازم است تا مدیران و مسئولان برای بهره‌برداری از این معادن حمایت لازم را انجام دهند تا بتوان با رسیدن به تعامل با سازمان محیط‌زیست زمینه استخراج این ذخایر را فراهم کرد. چراکه درحال‌حاضر به دلیل تحریم‌های اعمال شده می‌توان با استفاده از این کانی‌ها نیاز صنایع مختلف را به مواد اولیه معدنی فراهم کرد و همچنین با انجام سرمایه‌گذاری و در اختیار گذاشتن تجهیزات مورد نیاز زمینه را برای استخراج و بهره‌برداری مناسب از آنها آماده کرد. از نکات دیگری که سبب شده تا بهره‌برداری از معادن در این نقاط صورت نگیرد مدیریت جزیره‌ای روی این محدوده‌هاست.
وجود محدوده‌های معدنی در مناطق حفاظتشدهیک کارشناس محیط زیست معدنی نیز در خصوص وضعیت ذخایر معدنی در مناطق حفاظت شده و محدوده‌های چهارگانه تحت حمایت سازمان محیط زیست می‌گوید: در حال حاضر تعداد زیادی از معادن فلزی همچون سرب و روی، طلا و ... در محدوده‌های حفاظت شده قرار دارند و اغلب این معادن پیش از اینکه زیر پوشش سازمان محیط زیست قرار بگیرند فعالیت‌های معدنی خود را آغاز کرده‌اند و هم‌اکنون نیز این معادن فعالیت خود را با رعایت یک‌سری مقررات و محدودیت‌ها ادامه می‌دهند. به عنوان مثال معدن سرب و روی انگوران که در منطقه حفاظت شده انگوران قرار گرفته و طلای موته که در داخل منطقه حفاظت شده افلاطون واقع شده هم‌اکنون به فعالیت خود ادامه می‌دهند.
تورج فتحی با بیان اینکه راهکارهای مناسبی برای انجام فعالیت‌های معدنی در این محدوده‌ها وجود داشته تا میزان خسارات وارد شده به منابع طبیعی به کمترین میزان برسد، افزود: برای شروع فعالیت معدنی در مناطق حفاظت‌شده اقدامات لازم از سوی کارشناس محیط زیست منطقه انجام خواهد شد به این ترتیب که فعالیت‌های معدنی به گونه‌ای انجام شود که کمترین ضربه را به محیط وارد کند. به عنوان مثال یکی از این ضوابط انتخاب کوتاه‌ترین راه برای تردد بوده به این صورت که برای انجام فعالیت‌های معدنی در صورت نیاز به راه‌های مختلف به گونه‌ای راهسازی انجام شود که کمترین تخریب را برای محیط زیست داشته باشد.
کم شدن تعداد انفجارهای معدنیاز دیگر مواردی که می‌توان به آن اشاره کرد، مشخص کردن تعداد سینه کارها در معادن با توجه به استخراج سالانه است. چراکه در برخی موارد معدنکاران با استفاده از چند سینه کار و افزایش حجم انفجارها از یک سو باعث ناامن شدن حیات‌وحش و انقراض آنها می‌شوند و از سوی دیگر تشدید شدن فعالیت‌های معدنی در منطقه را به همراه خواهد داشت. از این رو سازمان محیط زیست با محدود کردن تعداد سینه کارها زمینه را برای حفظ امنیت و آرامش برای حیات وحش ایجاد خواهد کرد.
این کارشناس محیط زیست معدنی با بیان اینکه بیشتر معادنی که در مناطق حفاظت شده قرار دارند جزو معادن روباز و فلزی هستند، اضافه کرد: در اغلب موارد در کنار معادن فلزی کارخانه‌های فرآوری مواد معدنی ساخته می‌شوند تا با انجام عملیات فرآوری بتوانند زمینه را برای تولید محصول اصلی فراهم کنند. با توجه به این موضوع برای شروع فعالیت در مناطق حفاظت‌شده از بهره‌برداران و فعالان معدنی خواسته می‌شود تا کارخانه‌های فرآوری را به خارج از منطقه منتقل کنند چراکه وجود کارخانه‌ها در کنار معادن علاوه بر ایجاد آلودگی برای محیط زیست ترددهای فراوانی داشته و همین امر سبب به وجود آمدن ناپایداری در منطقه شده و ناامنی را به دنبال خواهد داشت. به همین دلیل به میزان مشخصی اجازه استخراج مواد معدنی به آنها داده شده و پروانه بهره‌برداری به فعالان داده خواهد شد. از سوی دیگر شروع فعالیت در این محدوده‌ها با سخت‌گیری‌های بسیاری همراه بوده، به این ترتیب که با استفاده از سیستم پایش و کنترل فعالیت معدنکاران و خوداظهاری این فعالان نظارت کافی روی فعالیت این معادن صورت خواهد پذیرفت.
فتحی در ادامه به شرایط جغرافیایی منطقه اشاره کرد و گفت: با توجه به شرایط زمین‌شناسی همچون توپوگرافی و میزان منابع آبی منطقه نوع فعالیت معادن مشخص خواهد شد.
تاریخ انتشار : يکشنبه ۱۸ آبان ۱۳۹۳ ساعت ۱۲:۱۴
کد مطلب: 16043
