به گزارش ماين نيوز، اما نکته حائز اهمیتی که وجود دارد این است که بسیاری از صاحبنظران در این زمینه معتقدند وجود منابع آبی باید به‌عنوان یکی از زیرساخت‌های اصلی در جانمایی پروژه‌ها مدنظر قرار گیرد. اما در مقابل نیز عده‌ای از کارشناسان ایجاد پروژه‌ها در نزدیکی آب را تنها چاره کار و به نتیجه رسیدن در امر تولید ندانسته و می‌گویند براساس منابع معدنی و هدفگذاری‌های مناسب در جهت تولید فولاد می‌توان زمینه تولید فولاد در کنار معادن را فراهم کرد. درحال‌حاضر ایران به دلیل دسترسی به آبهای آزاد در جنوب و شمال کشور از یکسو و همچنین مواد اولیه برای تولید این فلز از ظرفیت کافی برای تولید مواد معدنی برخوردار است اما نکته‌ای که در این خصوص وجود دارد احداث واحدهای تولیدکننده فولاد در مناطق کم آب و کویری است که ناچارند برای تامین آب با انتقال آب از دیگر مناطق زمینه را برای تولید فراهم کنند.
محمدحسین بصیری، عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس درخصوص انجام پروژه‌های فولادی می‌گوید: تقریبا تمامی کشورهای پیشرفته و صنعتی پایه و اساس تولید فولاد را در وجود منابع آبی می‌دانند. در واقع بیشترین میزان آب مصرفی در بخش ذوب بوده و نیازمند چندین متر مکعب آب در هر ثانیه است که در صورت نبود امکان اجرای پروژه و تولید فولاد وجود نخواهد داشت. به همین دلیل هم‌اکنون بیشتر کشورهای فعال در این حوزه طرح‌های تولیدی فولاد را در نزدیکی دریاها، رودخانه‌ها و... بنا کرده و زمینه را برای توسعه و پیشرفت فراهم کرده‌اند.
وی با اشاره به اینکه جانمایی طرح‌های فولادی در مناطقی که به منابع آبی دسترسی ندارند مشکلات فراوانی را به دنبال خواهد داشت، افزود: انجام طرح‌های توسعه‌ای در جهت تولید و افزایش فولاد در مناطق گرم و خشک سبب شده تا برای تامین منابع آبی با استفاده از چاه‌های آب تعریف شده در منطقه و زهکشی آنها، موجبات خشک شدن سفره‌های آب زیرزمینی را فراهم کرده و در نتیجه خسارات جبران‌ناپذیری را برای بومی‌های منطقه و محیط‌زیست به همراه خواهد داشت.
این کارشناس اقتصاد معدن همچنین راه‌اندازی پروژه‌های فولادی در کنار منابع آبی را نیازمند انجام محاسبات اقتصادی دانست و گفت: وجود هزینه‌های جانبی در صنعت فولادسازی که ازجمله مهم‌ترین آنها می‌توان به هزینه حمل‌ونقل مواد معدنی اشاره کرد اهمیت بسزایی در قیمت تمام‌شده محصول دارد این در حالی است که با انجام محاسبات درست و دقیق می‌توان از میزان صرفه اقتصادی و ارزش‌افزوده حاصل از تولید اطمینان پیدا کرد.
وی انجام پروژه‌های فولادی در کنار بنادر و آبهای آزاد را همراه با صرفه اقتصادی دانست و اضافه کرد: از آنجایی که بخش عمده مواد معدنی در کرمان و یزد قرار داشته و در نزدیکی بنادر جنوب کشور قرار دارند حمل‌ونقل این مواد هزینه‌های کمتری را خواهد داشت و به این ترتیب می‌توان ارزش‌افزوده و سود حاصل از تولید فولاد را افزایش داد.
دسترسی به آبهای آزاد، عامل موفقیت صنایع فولادی
آسیه سیدعلیان، مدیر آمار و اطلاعات فنی انجمن تولیدکنندگان فولاد درخصوص اینکه آیا راه‌اندازی پروژه‌های فولادی تنها در نزدیکی آبهای آزاد و منابع آبی به نتیجه خواهد رسید گفت: یکی از اصول و پایه‌های اصلی در جا نمایی پروژه‌های فولادی وجود منابع آبی فراوان و در دسترس بودن آنهاست. در ایران نیز وجود منابع آبی در جنوب و شمال کشور سبب شده تا زمینه تولید فولاد و صنایع فولادی فراهم شود.
وی در ادامه به نوع فعالیت کارخانه‌های تولیدی فولاد در این منطقه اشاره کرد و افزود: با توجه به اینکه کشورهایی همچون ترکمنستان و ارمنستان که در مرزهای شمالی ایران واقع‌اند از بازار مصرفی مناسبی برخوردار هستند از این رو واحدهای فولادی در شمال کشور می‌توانند با بهره‌گیری از مزیت حمل‌ونقل دریایی زمینه افزایش صادرات را فراهم کنند در واقع بیشترین تمرکز واحدهای فولادی شمال کشور روی صادرات فلز فولاد است و این در حالی است که واحدهای فولادی که در جنوب کشور و در نزدیکی بنادر فعالیت می‌کنند به دلیل برخورداری از بازار صادراتی مناسب صادرات خود را تنها با فلز فولاد محدود نکرده با صادر کردن محصولات فولادی همچون آهن اسفنجی، شمش، گندله و کنستانتره که در حلقه تولید فولاد قرار داشته و بازار مصرفی بالاتری نسبت به محصولات نوردی دارند ارزش افزوده بیشتری را به‌دست می‌آورند.
وی همچنین ایجاد واحدهای فولادی در مناطق مرکزی کشور را بدون صرفه اقتصادی دانست و افزود: طرح‌های فولادی که در مناطق کم آب فعالیت می‌کنند، صرفه اقتصادی به همراه نخواهد داشت. چراکه انتقال آب به واحدهای تولیدی و تجهیزات مورد نیاز برای تولید آب‌شیرین در این مناطق هزینه بسیار بالایی را در پی خواهد داشت.
تنها منابع آبی ملاک نیست
بهرام مسعودی، مدیر روابط عمومی شرکت ملی فولاد ایران در خصوص اینکه آیا تنها منابع آبی برای راه‌اندازی واحدهای فولادی باید مورد توجه قرار گیرد می‌گوید: عوامل بسیاری در انتخاب برای جانمایی صنایع فولادی دخیل بوده و تنها نمی‌توان به وجود منابع آبی برای راه‌اندازی پروژه‌ها اکتفا کرد.
وی در ادامه به انجام پروژه‌های فولادی در کشور اشاره کرد و گفت: فولاد به‌عنوان یک فلز پایه و اساسی در صنعت شناخته شده و بسیاری از کشورها از توسعه‌یافته تا درحال توسعه فعالیت‌های خود را در این بخش توسعه داده‌اند و ایران نیز از این قاعده مستثنا نبوده و اقدامات فراوانی را در جهت توسعه صنایع فولادی انجام داده است. اما نکته‌ای که در این خصوص وجود دارد، این است که فعالان این بخش معتقدند تنها در کنار منابع آبی می‌توان پروژه‌ها را به نتیجه رسانده و زمینه ایجاد ارزش‌افزوده را فراهم کرد. این در حالی است که اگر به تاریخچه تولید فولاد نگاهی بیندازیم متوجه خواهیم شد که تاسیس کارخانه‌های تولیدی در کنار معادنی که مواد اولیه ساخت فولاد را تامین می‌کنند امکان‌پذیر خواهد بود. چراکه احداث کارخانه در کنار آبهای آزاد مستلزم وجود دستگاه‌های آب شیرین‌کن بوده که هزینه بالایی برای نگهداری و استفاده از آنها درپی دارد.
وی با بیان اینکه لازم است تا اهداف ساخت پروژه‌های فولادی در کنار آبهای آزاد از قبل تعریف شده و مورد توجه قرار گیرد، گفت: احداث کارخانه‌های تولیدکننده فولاد در کنار آبهای آزاد امکان صادرات محصولات را فراهم کرده و از آنجایی که به عنوان یک خریدار بزرگ اقدام به تهیه مواد اولیه می‌کنند روی قیمت آن تاثیر گذاشته می‌توانند و از تخفیف‌های ویژه استفاده کنند.
اما این امر مستلزم وجود زیرساخت‌های مناسب در بنادر بوده و وجود کشتی‌های بزرگ برای بارگیری محصولات به کشورهای مقصد میزان هزینه‌های حمل‌ونقل را کاهش خواهد داد. درحال‌حاضر ایران نیز با در اختیار داشتن ذخایر معدنی فراوان همچون سنگ‌آهن و زغال‌سنگ که به عنوان یکی از سوخت‌های مهم در فولادسازی به شمار می‌رود خواهد توانست با احداث پروژه‌های فولادی در کنار معادن زمینه را برای تولید فولاد فراهم کرده و با کاهش هزینه‌های تولید همچون هزینه‌های حمل‌ونقل به افزایش ارزش‌افزوده کمک کند.
فولاد
