به گزارش ماین نیوز، تاکنون بحث اکتشاف توسط بخش حاکمیتی و دولتی انجام گرفته و بعد از اینکه پهنه‌های معدنی کشف و میزان ذخایر آن مشخص می‌شد در صورت صلاحدید، به مزایده گذاشته می‌شد تا سرمایه‌گذاران بخش خصوصی وارد گود شوند.
از طرفی اکتشافات صورت‌گرفته و در حد ۷درصد است و این محدودیت کار در این بخش به دلیل بودجه محدودی است که تاکنون به این امر اختصاص یافته است. به‌دلیل عطش و اشتیاق بخش خصوصی به دستیابی سریع‌تر به محدوده‌های معدنی، این راه انتخاب شد که با دعوت از بخش خصوصی، اکتشاف پهنه‌های معدنی سرعت بیشتری یابد اما اکتشاف امری بسیار پرریسک و سرمایه‌بر است و بخش خصوصی تاکنون تمایلی به ورود به این بخش نداشته و حالا این سوال مطرح است که چه راهکارهایی برای جذب سرمایه‌های خصوصی در عرصه پر ریسک اکتشاف مدنظر قرار گرفته و چگونه کار حاکمیتی قرار است به بخش خصوصی واگذار شود.
در این خصوص بهروز برنا، معاون اکتشاف سازمان زمین‌شناسی می‌گوید: تاکنون این‌گونه بوده که کار شناسایی و پی‌جویی محدوده‌های معدنی توسط بخش حاکمیتی صورت بگیرد و بخش خصوصی از اکتشاف به بعد درگیر کار معدن شود اما اگر سرمایه‌گذار علاقه‌مندی پیدا شود که مایل به ورود در بخش شناسایی و پی‌جویی باشد، باید براساس معیارهای سازمان زمین‌شناسی کار کند و با نظرات و دستورالعمل‌ها و شرح خدماتی که سازمان معلوم کرده فعالیت کند.
وی ادامه می‌دهد: براساس استراتژی این سازمان، کار شناسایی و اکتشاف عرصه‌ها در حال انجام است و اگر کارها براساس معیارهای سازمان زمین‌شناسی صورت نگیرد، دوباره‌کاری می‌شود. برنا با اشاره به اینکه دفتر اکتشاف سازمان زمین‌شناسی نواحی بیست‌گانه را به مساحت ۴۰۰ کیلومترمربع در ۸ لایه مورد بررسی قرار داده، می‌افزاید: کشور به مناطق اولویت‌داری در بحث اکتشاف تقسیم شده در حالی که قرار بود در ۵ لایه اطلاعاتی مورد بررسی قرار بگیرد اما در عمل در ۸ لایه اطلاعاتی بررسی شد کار نواحی بیست‌گانه دوم نیز در ۸ لایه آغاز شده و ۴۰درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
وی اضافه می‌کند: به نظر نمی‌رسد بخش خصوصی توانمندی داشته باشیم که بتواند در این عرصه که نیاز به سرمایه‌گذاری فراوانی دارد کار کند ولی شاید بخش خصوصی داخلی بتواند با جذب شرکای خارجی، توانایی فنی و مالی خود را آنقدر بالا ببرد که هلیکوپترهای خاص، دستگاه‌های مجهز نمونه‌برداری، دستگاه‌های ژئوشیمی، دورسنجی و نقشه‌های زمین‌شناسی با مقیاس‌های خاص مورد نیاز و آزمایشگاه‌های مرجع را فراهم کند.
معاون اکتشاف سازمان زمین‌شناسی می‌گوید: بخش دورسنجی با ماهواره که برای مقاصد خاص به جو زمین فرستاده می‌شود، امکان مطالعات بسیار دقیق‌تری را فراهم کرده و خوشبختانه سازمان زمین‌شناسی با راه‌اندازی بخش تخصصی، از عکس‌های ماهواره‌ای به‌خوبی استفاده می‌کند.
مهندس برنا می‌افزاید: بحث دیگر ژئوفیزیک هوایی است. در دنیا از این تکنیک، چند کشور خاص بهره‌مندند ولی به دلیل اینکه در تحریم به سر می‌بریم این فناوری را در اختیار ما قرار نمی‌دهند. با این حال ایران در سال ۸۰ توانست ۴دستگاه هلیکوپتر خاص این فناوری را تهیه و آن را مجهز به دستگاه‌ها و سیستم ژئوفیزیک کند و با بکارگیری ۳ روش، ۲۰درصد کشور را مورد بررسی قرار دهد. ضمن اینکه در خاورمیانه جزو معدود کشورهایی هستیم که این فناوری را داریم و همچنین از وجود خلبان‌های ماهری که مختص این کار باید آموزش ببینند و بتوانند فاصله توپوگرافی از زمین را در یک لاین ۳۰ متری رعایت کنند سود می‌بریم.
این هلیکوپترها در معدن سنگان خواف مشغول تهیه نقشه هوایی هستند. برنا با بیان اینکه سازمان زمین‌شناسی دارد وارد اکتشافات فاز۱ در ۲۵هزار می‌شود، اضافه می‌کند: دولت به دلیل محدودیت منابع مالی در تمامی بخش‌ها نمی‌تواند ورود کند و لازم است بخش خصوصی قدرتمندی وارد این بخش شود و تجهیزات مدرن و به روز حفاری با سرعت بالا و عمق را در این بخش بکار گیرد ولی متاسفانه پیمانکاران بخش معدن ضعیف هستند و بخش خصوصی نیز چنین سرمایه‌ای را در اختیار ندارد یا ترجیح می‌دهد در بخش‌های دلالی آن را بکار گیرد.
اول اکتشاف بعد مزایده محدوده‌های معدنیوزیر صنعت، معدن و تجارت در حاشیه دهمین نمایشگاه بین‌المللی معدن و صنایع معدنی ایران از برگزاری مزایده‌های بزرگ معدنی در استان‌های معدنی کشور با مساحت‌های بزرگتر در سال‌جاری خبر داده و گفته: شرایط جذابی برای ورود بخش خصوصی به این مزایده‌ها پیش‌بینی شده است. وزیر صنعت، معدن و تجارت با دعوت از سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی برای ورود به بخش اکتشاف اعلام کرد تا بخش اکتشاف فعال نشود، بهره‌برداری از معادن نیز فعال نمی‌شود و حدود یک سال باید روی بخش اکتشاف کار کنیم.
در این خصوص ساعد شهسوار، مدیرکل حقوقی وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز درباره حاکمیتی بودن یا نبودن اکتشاف و استقبال بخش خصوصی می‌گوید: به نظر من برگزاری مزایده‌ها در بحث اکتشاف نه تنها با استقبال بخش خصوصی مواجه می‌شود بلکه این اتفاق باعث می‌شود مصالح بخش خصوصی نیز در نظر گرفته شود. وی با اشاره به اینکه قوانین و مقررات بخش معدن پیچیده است، ادامه می‌دهد: برگزاری مزایده یعنی اجرای عدالت و رعایت انصاف و حفظ مصالح این بخش. از آنجایی که بخش خصوصی برای رسیدن به حق و حقوقش باید راه طولانی‌تری برود، حضور در این بخش می‌تواند این حق و حقوق را ایفا کند.
وی اظهار کرد: با حضور سرمایه‌گذاران بخش خصوصی در این بخش، انرژی جدیدی ایجاد می‌شود. اینکه در تمام دنیا بحث اکتشاف یک امر حاکمیتی تلقی می‌شود، باید گفت این رویکرد دارد به سمت بخش خصوصی تغییر می‌کند ضمن اینکه من با این رویکرد که اکتشاف امری حاکمیتی تلقی شود موافق نیستم چون دولت معمولا جایی ورود پیدا می‌کند که یا منطقه محرومی است یا بخش خصوصی از آن استقبال نمی‌کند که به نظر می‌رسد با تغییرات رخ‌داده، انگیزه کافی برای بخش خصوصی برای حضور در این عرصه وجود داشته باشد.
وی می‌افزاید: وجود بیمه سرمایه‌گذاری فعالیت‌های معدنی در کنار بخش خصوصی، این مژده را می‌دهد که بخش خصوصی نباید دیگر از ریسک سرمایه‌گذاری هراسی داشته باشد چراکه این صندوق دقیقا سرمایه‌گذاری در پهنه‌های معدنی را بیمه می‌کند تا سرمایه‌گذار وارد ریسک پرخطری نشود و از بیم از دست دادن سرمایه به سراغ بخش‌های دیگر نرود.
وی با بیان اینکه اگر بخش خصوصی از آن امتیازات آگاهی داشته باشد از این مزایده‌های اکتشاف استقبال خواهد کرد، تصریح می‌کند: درست است که سرمایه‌گذاری در معدن، سنگین است و به‌مثابه راه رفتن در تاریکی است ولی با بیمه سرمایه، سرمایه‌گذاران خطر کمتری را احساس می‌کنند. ضمن اینکه در گذشته رفتارهایی که با سرمایه‌گذاران شد، بدبینی‌هایی را در این بخش ایجاد کرد اما ورود آنها در بخش اکتشاف می‌تواند به ثبات و پایداری بیشتر بخش خصوصی بینجامد.
