به گزارش ماین نیوز، این نگاه بیرونی به اقتصاد ایران و تلاش دولتمردان اقتصادی، زاویه دیگری را پیش روی ما باز می‌کند تا ببینیم تا چه حد در این عرصه به توانمندی‌های داخل می‌توان اعتماد کرد.
کارشناسان اقتصادی در دنیا، همواره به‌دنبال نشانه‌شناسی حضور یک کشور در بازارهای جهانی و رقابت‌پذیری محصولات آن هستند چراکه آن را نشانه پویایی و تحرک صنایع و پایین بودن قیمت تمام شده محصولات تولیدی آن کشور می‌دانند.
صنعت فولاد در جوامع امروزی به‌عنوان یکی از شاخص‌های اصلی توسعه اقتصادی به‌شمار می‌آید که در مسیر چشم‌انداز ۲۰ساله ایران نیز بر لزوم توسعه آن تاکید شده است.
این در حالی است که ما در یک نگاه داخلی به خود، معمولا بیشتر کاستی‌ها و نیمه‌خالی لیوان را می‌بینیم؛ با اینکه این دید ما را به سوی رفع این کمبودها و کاستی‌ها می‌برد و می‌تواند از این منظر که داشته‌هایمان را کافی نمی‌دانیم مثبت تلقی شود، با این حال نگاه‌های مثبت بیرونی و داخلی نیز می‌تواند ما را به ادامه مسیری که تاکنون پیمودیم، تشویق کند.
گام‌های بلند ایرانرویترز در گزارش خود آورده: با وجود ادامه تحریم‌ها، صنعت فولاد ایران همچنان رشد خواهد کرد و تلاش می‌کند با حمایت از تولید داخلی و جذب سرمایه‌گذاران خارجی، صنعت فولاد خود را توسعه دهد تا از طریق درآمدهای این بخش، قسمتی از درآمدهای نفتی خود را جایگزین کند.
در این گزارش آمده: ایران در تلاش است تا صادرات فولاد خود را افزایش دهد و سرمایه‌گذاران خارجی را با هدف ۴ برابر کردن تولید فولادش در یک دهه آینده و جایگزینی درآمدهای این بخش با بخشی از درآمدهای نفتی خود، به سرمایه‌گذاری در این بخش تشویق می‌کند.
براساس آمارها شرکت فولاد مبارکه بزرگترین تولیدکننده فولاد این کشور است که به‌طور متوسط ۱/۳۵میلیون تن فولاد در سال ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ صادر کرده است.
از سوی دیگر، براساس آمارهای اتحادیه تولیدکنندگان فولاد ایران، این کشور در ۷ ماه نخست امسال، ۱/۲۶میلیون تن فولاد صادر کرده است.
براساس این گزارش، بخش عمده صادرات فولاد ایران به خاورمیانه و شمال افریقا صورت می‌گیرد و می‌تواند از طریق مبادلات تهاتری یا دارایی‌های سپرده‌گذاری شده در بانک‌های غیرغربی برای دور زدن تحریم‌ها انجام شود.
باوجود اینکه فروش فولاد هرگز شامل تحریم‌های امریکا و اتحادیه اروپا نبوده است اما محدودیت‌های مالی، بانک‌ها را از انجام پرداخت‌ها به دلار برای مبادلات ایران بازداشته و این مبادلات تجاری را دشوار ساخته است.
براساس آمارهای انجمن جهانی فولاد، ایران در ۸ ماه نخست امسال، ۱۰/۶۴میلیون تن فولاد تولید کرده که ۶/۹درصد بیش از مدت مشابه سال گذشته و تقریبا ۳ برابر متوسط رشد جهانی (برابر با ۲/۴درصد) است. این افزایش هنوز با برنامه ایران برای افزایش تولید فولاد خود به میزان ۵۵میلیون تن تا سال ۲۰۲۵.م که ۱۰میلیون تن از این رقم به صادرات اختصاص یافته است، فاصله دارد.
با این حال، این کارشناسان اذعان می‌کنند که حتی با وجود ادامه تحریم‌ها، صنعت فولاد ایران همچنان رشد خواهد کرد و صادرات این کشور به عرضه بیش از حد فولاد جهان اضافه خواهد شد که این امر قیمت‌ها را بیشتر کاهش خواهد داد. براساس بیانیه منتشر شده از مهدی کرباسیان معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران، این کشور در ماه ژوئن، توافقنامه‌ای با کویت برای احداث یک مجتمع جدید با ظرفیت یک میلیون تن فولادسازی به امضا رسانده است.
تحریم ها مانع راه اندازی طرح‌های فولادی نشدسوال این است که ما توانسته‌ایم تحریم‌ها را دور بزنیم؟ صنعت فولاد و همچنین بخش خصوصی در این راه چه نقشی داشته‌اند؟ احمد دنیا نور مدیر عامل فولاد جنوب می‌گوید: بله ما با افتخار می‌گوییم توانسته‌ایم با صنعت فولاد، تحریم‌ها را دور بزنیم، هم برای خود صنعت فولاد و هم برای درآمدهای نفتی.
وی می‌افزاید: صنعت فولاد در حوزه فناوری «های‌تک» به این دلیل که توانست بسیاری از قسمت ها را بومی‌سازی کند موفق شد تحریم‌های اعمال شده در بخش صنایع فولادی را دور بزند و در حقیقت تحریم‌ها نتوانست جلوی پیشرفت ما را بگیرد.
وی با اشاره به اینکه از سال ۱۳۳۹ که اولین کارخانه فولاد ایران با نام ذوب‌آهن اصفهان احداث شد تا سال ۱۳۸۴، ظرفیت تولید فولاد ۱۰میلیون تن بود اما از سال ۸۴ تاکنون ۸میلیون تن دیگر به ظرفیت تولید فولاد افزوده شده است، تصریح می‌کند: این درحالی است که با احتساب ظرفیت‌های نیمه‌ساز، احداث و ساخت ۷ طرح فولادی با ظرفیت ۷میلیون تن نیز در دست اقدام است که اگر این ظرفیت وارد مدار شود به تولید ۲۲میلیون تن فولاد دست خواهیم یافت.
مدیرعامل فولاد جنوب کشور اضافه می‌کند: ۳ دلیل در این حوزه توانست این مهم را انجام دهد؛ استفاده از توان صنایع داخلی و دوم دل کندن از صنایع غربی گرانقیمت و سوم رسیدن به فناوری‌های جدید ما را به این جایگاه رسانده است. اگر چه ما معتقدیم هنوز راه طولانی برای رسیدن به جایگاه و مقامی در خور صنعت ایران داریم، ضمن اینکه ما از ابتدا معتقد بودیم که تحریم‌ها باعث توقف ما نمی‌شود ممکن است هزینه‌های تولید را بالا ببرد ولی منجر به توقف تولید نمی‌شود. ولی موسسات پژوهشی غربی خود را به خواب زده بودند و این توانایی‌ها را باور نداشتند.
دنیانور با بیان اینکه صنعت فولاد مورد تحریم غربی‌ها بوده و اخیرا بخشی از آن از تحریم خارج شده، تصریح می‌کند: البته این تحریم‌ها کماکان در بخش کنترل PLC و IT و فناوری‌های «های‌تک» هنوز وجود دارد که در بخشی از اینها توانسته‌ایم فناوری‌ها را بومی‌سازی کنیم. به‌طور مثال قبلا در مُدول‌های مکانیکی و سیستم‌های الکترونیکی در تحریم بودیم که الان بومی‌سازی شده است.
همچنین سیستم احیای مستقیم را بدون نیاز به کشورهای دیگر می‌توانیم در ایران بسازیم.ساخت کوره‌های بلند نیز در ایران انجام می‌شود و توانایی آن را یافته‌ایم که سیستم ریخته گری مداوم را که قبلا وابسته به خارج بودیم بومی‌سازی کنیم. در حقیقت می‌توان ادعا کرد در بسیاری از بخش‌های صنعت فولاد به خودکفایی رسیده‌ایم و به همین دلیل روند توسعه این صنعت با تحریم‌ها متوقف نمی‌شود و ادامه‌دار خواهد بود. البته تحریم در مسائل مالی توانسته بیشترین تاثیر خود را بگذارد و تهیه و خرید برخی از PLC کنترل‌ها را با مشکل مواجه سازد.
این دست اندرکار صنعت فولاد ادامه می‌دهد: در فروش نفت و انتقال پول آن با مشکل مواجهیم و به همین دلیل با استفاده از روش تهاتر، با پول نفت، فولادهایی با آلیاژ خاص که در صنعت نفت مصرف می‌شود را وارد می‌کنیم.
وی راه دیگر دور زدن تحریم‌ها را، تجهیز کارخانجات فولاد از طریق فاینانس از چین و به واسطه پول نفتی که در کشورهای مختلف به خاطر دشواری‌های نقل و انتقال پول وجود دارد، می‌داند و می‌گوید: یک فاینانسر چینی قرار است کل تجهیزات مورد نیاز ۷ طرح فولادی را در یک فاینانس کلی تامین کند که این اقدام با امضای تفاهمنامه سه جانبه‌ای بین وزارت نفت، وزارت صنعت و طرف چینی با نظارت بانک مرکزی صورت می‌گیرد. احمد دنیانور تلاش صنعتگران داخلی برای ساخت ماشین آلات را اثر مثبت تحریم‌ها بر صنایع داخلی دانسته و تصریح می‌کند: وقتی امید ما به خارج قطع می‌شود نگاهمان به داخل خواهد بود. اگر تحریم‌ها ادامه پیدا کند ما می‌توانیم در صنعت فولاد به استقلال نسبی برسیم اگرچه در حال حاضر در تولید فولاد مشکلی نداریم و تقریبا از این نظر در وضعیت خوبی بسر می‌بریم اما آنچه که مشکل است رکود داخلی است و ربطی به تحریم‌ها ندارد. رکود نیز ناشی از سیاست‌های انقباضی دولت است که سعی دارد تورم موجود را کنترل کند و رکود فعلی بخشی از تبعات این سیاست انقباضی به‌شمار می‌رود.
بخش خصوصی یاریرسانبخش خصوصی در سال‌های تحریم، کمک موثری برای پیشبرد اهداف صنعت فولاد بوده است. می‌توان گفت بخش خصوصی با استفاده از ارز حاصل از صادرات خود یا ارتباط فعال با شرکای تجاری‌اش، ورود برخی تجهیزات یا ارز حاصل از فروش محصولات معدنی را تسهیل کرده است. معادن و صنایع معدنی ما برای تامین تجهیزات مورد نیازشان که بعضا مصارفی چندمنظوره دارند با مشکل مواجهند.
یک تاجر معدنی می‌گوید: بسیاری از کارخانجات اروپای غربی زیر بار فروش تجهیزات شان به ایران نمی‌روند چرا که از یک سو برای گرفتن پول خود دچار مشکل می‌شوند و از سوی دیگر به خاطر قطعنامه‌های ظالمانه‌ای که علیه ایران از سوی امریکا و اروپا وضع شده خرید مواد اولیه یا تجهیزات به راحتی صورت نمی‌گیرد ولی بخش خصوصی با ارتباطات فعالی که دارد، توانسته تاکنون برخی از این اثرات را کمرنگ کند.
چنانکه یکی از کارخانجات فولاد ما به همین شکل مجهز شده و در آستانه راه‌اندازی قرار دارد. وی با اشاره به اینکه از این دست همکاری‌ها بین صنایع و بخش خصوصی زیاد است، اضافه می‌کند: بارنامه‌ها مستقیما به سوی ایران صادر نمی‌شوند و پول نیز از طریق بانک‌هایی غیر از بانک‌های ایرانی مورد تحریم، پرداخت می‌شود.
مشتاقی با عنوان اینکه ضمن اینکه تولیدکننده‌های این تجهیزات با تامین این دو شرط که مراوده مستقیمی از نظر پولی و کالایی با ایران نداشته باشند، آرزو دارند تا ماشین‌آلات خود را بفروشند، می‌گوید: اگر چه در بسیاری از کشورهای اروپای غربی و همچنین امریکا، اداراتی وجود دارند که بر نحوه ارسال و صادرات و مبادله پول بین کشور خود با کشورهای مورد تحریم نظارت دارند و با حساسیت امر را دنبال می‌کنند با این حال همواره شرکت‌های آنها و همچنین طرف‌های تجاری‌شان، راهی به سوی تبادلات و مراودات تجاری پیدا می‌کنند.
وی با اشاره به اینکه رویکرد دولت یازدهم به سمت بخش خصوصی و برون سپاری معادن به این بخش با این دوراندیشی صورت گرفته که از ظرفیت‌های این بخش استفاده شود، می‌افزاید: اگر رشدی در بخش صنعت فولاد اتفاق افتاده مدیون متخصصان داخلی و ابتکار بخش خصوصی در تامین قطعات و مواد اولیه و البته بومی‌سازی صنعت است. چنانکه صنعت فولاد در ۲۰سال گذشته بیش از ۹۰درصد به خارج وابسته بود ولی الان این وابستگی بسیار کم شده و می‌توان گفت به حداقل رسیده است.
فولاد
