گزارشی از اهمیت طرح آمایش و توسعه اکتشاف در بخش معدن؛
تخصیص اعتبارات معدنی براساس ذخایر و توسعه منطقه
گروه اكتشاف و زمين شناسي
- با پررنگ شدن نقش معدن در رونق اقتصادی و راهکاری برای خروج از رکود، توجه به ظرفیت‌های معدنی کشور و چگونگی بهره‌گیری از آنها در اقتصاد منطقه‌ای و ملی اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است از این‌رو، طرح آمایش سرزمینی با در نظر گرفتن منابع، وضعیت جغرافیای و شرایط توسعه‌ای، قابلیت مناطق در فعال کردن اقتصاد معدنی و پس از آن صنایع معدنی را بررسی تا کاستی‌ها توسعه را برطرف کند.
به گزارش ماین نیوز، به گفته کارشناسان این طرح با در نظر گرفتن زیرساخت‌های انرژی، حمل‌ونقل و... علاوه بر تعیین نحوه توزیع منابع مالی، ظرفیت‌های حداکثری برای رونق اقتصادی را شناسایی و ضعف‌های موجود را برطرف می‌کند. با این حال برخی کارشناسان معتقدند برای استفاده موثر از این طرح باید اطلاعات پایه معدنی در بخش پروانه‌های اکتشافی، استخراجی و ... در یک سازمان تجمیع شود تا اطلاعات شفافی از ذخایر و زیرساخت‌ها در اختیار سرمایه‌گذاران قرار گیرد و همچنین زمینه‌ای برای برنامه‌ریزی بلندمدت فراهم شود تا کمبود اقتصادی و زیرساختی محدوده‌ها با توجه قابلیت مناطق شناسایی شود.
برنامه‌ریزی برای فعال کردن بخش‌های معدنی و صنایع وابسته آن مستلزم شناسایی ذخایر و فراهم کردن زیرساخت‌ها برای هدایت سرمایه‌گذار است حال برای دستیابی به این هدف نخست باید وضعیت موجود بررسی شود و اینکه در شرایط کنونی مناطق با ارزش ایران در کدام نقاط قرار گرفته و چه موقعیت‌های معدنی وجود دارد که از آنها بی‌بهره بوده‌ایم.
زمین شناسی تدوینگری با نگاه به آیندهمحمدتقی کره‌ای رییس سازمان زمین شناسی با نگاهی به اهمیت و جایگاه اکتشاف در کشور گفت: این سازمان با نگاهی به آینده با رصد مخازن زیرزمینی در اقلیم‌های متفاوت برنامه‌ریزی می‌کند و همچنین پل ارتباطی برای انتقال فناوری از خارج به داخل کشور است. به گونه‌ای که با پیشرفت‌های جهانی در بخش اکتشافات معدن این موضوع را در ایران پیگیری و به مرحله اجرا در می‌آوریم به‌طوری که سازمان زمین‌شناسی توانست در کنار چند کشور پیشرفته از عناصر نادر خاکی لیتیوم را در مقیاس آزمایشگاهی استخراج کند. گرچه برای توسعه اکتشاف مواد معدنی در مقیاس صنعتی به بودجه و مراکز تحقیقاتی پیشرفته نیازمندیم.
برنامه‌ریزی برای جذب سرمایه بر مبنای طرح آمایشمدیر پایگاه داده‌های علوم زمین به طرح آمایش زمین و نقش آن در جهت‌دهی به اکتشاف و تخصیص بودجه در توسعه معدنی پرداخت و اظهار کرد: طرح آمایش سرزمینی با تلفیق شاخص‌های توسعه‌ای، داده‌های مکانی و اطلاعات جغرافیایی توسعه بخش معدنی را هموار می‌کند و برنامه‌ریزی براساس اطلاعاتی که از زیرساخت‌ها، حمل‌ونقل و ... به‌دست می‌آید دستیابی به اهداف را دقیق‌تر می‌کند. به طوری که وقتی در نقشه ایران پی می‌بریم که ذخایر کمی در محدوده جنوب شرق ایران به دلیل نبود اکتشاف وجود دارد بودجه بیشتری به این مناطق در راستای فعال شدن اکتشاف تخصیص می‌یابد. از سوی دیگر با بهبود شرایط امنیتی مناطق مرزی برای حضور سرمایه‌گذاران ضمن توسعه و رونق معادن زمینه‌ای برای استقرار صنایع معدنی و با توجه به ظرفیت آنجا فراهم می‌شود تا با بهبود شرایط اقتصادی زمینه اشتغال نیز فراهم شود.
مهرداد رضایی شیرزاد با اشاره به اینکه طرح‌های استانی در بخش معدن باید براساس برنامه کلان کشور تدوین شود، افزود: زمانی که برنامه‌ای برای توسعه معدنی در سطح کلان تدوین می‌شود مبنای تمام برنامه‌های زیرمجموعه در سطح منطقه، استان، شهرها و ... قرار می‌گیرد و با در نظر گرفتن انرژی مورد نیاز صنایع، زیرساخت هماهنگ لازم ایجاد می‌شود. در اروپا وقتی طرحی برای یک منطقه کوچک طرح‌ریزی می‌شود آن را به‌صورت زنجیره‌ای به برنامه‌های وسیع‌تر کشور و منطقه مرتبط می‌کنند تا جایی که با طرح کلان منطقه یورو متصل می‌شود.
او با بیان اینکه در حال حاضر اطلاعات پایه در بخش معدن به‌طور کامل وجود ندارد، ادامه داد: در حال حاضر مکانی برای جمع‌آوری اطلاعات پایه در بخش‌های اکتشاف، استخراج و ... در معدن وجود ندارد، به‌طوری‌که برخی اطلاعات تنها در پرونده‌های پروانه‌های اکتشاف و استخراج موجود است و به صورت فایل سیستمی وجود ندارد به همین دلیل اگر یک سرمایه‌گذار اطلاعاتی از یک محدوده معدنی به صورت نادرست ارائه دهد و ادعا کند ذخایر بالایی از یک ماده معدنی را کشف کرده امکان مقایسه با اطلاعات پایه و بررسی درستی ادعای او وجود ندارد از این رو یک سرمایه‌گذار ممکن است همان محدوده را با فرض داشتن آن ذخایر خریداری کند در حالی که با آغاز بهره‌برداری به هیچ ماده معدنی دست نیابد.
تقاضا مواد معدنی محرک اکتشافکارشناس اکتشاف شرکت BHP استرالیا در رابطه با موانع توسعه معادن تصریح کرد: در ایران مشکل دانش فنی در حوزه اکتشاف نداریم تنها مسئله نبود درک درستی از سرمایه‌گذاری در بخش معدن است زیرا در ایران نگاه بلندمدت به سرمایه‌گذاری وجود ندارد و سرمایه‌گذار تمایلی ندارد منابع مالی خود را برای مدت طولانی بدون درآمد در بخش اکتشاف هزینه کند. اقتصاد واسطه‌ای و سود بانکی مناسب انگیزه لازم را از سرمایه‌گذاران در ایران سلب کرده است، این در حالی است که میزان سود دهی بخش معدن ۲۰۰ درصد است.
پیام سودی شعار با اشاره به اینکه برای توسعه اکتشاف در کشور باید تقاضا تحریک شود، ادامه داد: وقتی که صادرات ماده معدنی رونق پیدا کند و تولیدکنندگان صنایع معدنی تمایل بیشتری برای تولید پیدا کنند، تقاضا برای ماده معدنی افزایش می‌یابد و همین امر منجر به افزایش سرمایه‌گذاری برای اکتشاف محدوده‌های معدنی می‌شود.
او با نگاهی به اکتشافات کشورهای توسعه‌یافته در بخش معدن، اضافه کرد: در استرالیا شرکت‌های اکتشافی در بخش معدن با برنامه‌های بلندمدت تا ۱۰۰ سال آینده را ترسیم می‌کنند این در حالی است که در ایران برنامه بلندمدت به بیش از ۵ سال نمی‌رسد، شرایط رقابت‌پذیری و درآمد شرکت‌های در تدوین برنامه نقش موثری دارد به‌طوری‌که شرکت‌های کانادایی که در استرالیا مشغول بودند پس از یک دوره کاری متوجه شدند فعالیت استخراجی آنها در آمریکا با حاشیه سود بیشتری همراه است به همین دلیل برنامه‌های خود را در استرالیا متوقف کردند، دولت استرالیا برای جلوگیری از کاهش فعالیت‌های اکتشافی شرکت‌های خارجی برنامه‌های را برای افزایش حاشیه سود آنها و کاهش هزینه اجرایی تدوین کرد. کاهش قیمت مواد معدنی در سال‌های اخیر یکی دیگر از عواملی بود که فعالیت شرکت‌های اکتشافی در استرالیا را به شدت کاهش داده، با این حال شرکت‌ها با در نظر گرفتن ضریب بالای بازگشت سرمایه همچنان از سرمایه‌گذاری در بخش معدن استقبال می‌کنند.
تاریخ انتشار : پنجشنبه ۱۰ مهر ۱۳۹۳ ساعت ۲۲:۵۷
کد مطلب: 14588
