سکون ۶ ماهه در بازار مواد معدنی
قیمت محصولات معدنی در چند ماه گذشته تغییرات جزیی در بازار داشته، زیرا از یک سو اقتصاد ایران از مشکلات تحریمی رنج می برد و از سوی دیگر رکود ساخت و ساز جهانی و کم شدن فعالیت شرکتهای بزرگ معدنی به ویژه فولاد چین اجازه بازگشت رونق به بازارهای مواد معدنی ایران را نداده است.
گرچه در گوشه و کنار بازارهای کوچک منطقه ای شرایط تقریبا مطلوبی برای برخی محصولات فراهم شده ولی این بازارهای کوچک ماندگار نیستند. برای مثال هم اکنون ساخت و ساز در کشورهای همسایه از شرایط جهانی تبعیت نکرده و این موضوع بازار خوبی را برای حضور سنگهای تزئینی ایران به وجود آورده است. البته باید توجه داشت وجود بیش از 64 نوع ماده معدنی در کشور امکان بررسی تمامی بازارها را میسر نکرده است.
نگاهی اجمالی به وضعیت اقتصاد معادن نشان می دهد در 6 ماهه گذشته تغییرات چشمگیری را در بسیاری از بازارها شاهد نبوده ایم، اما در برخی از محصولات همچون سنگ آهن به دلیل نقش تعیین کننده کشور چین به عنوان بزرگترین مصرف کننده سنگ آهن شرایط کاملا منفی بوده است، به گونه ای که این کشور اخیرا برای کاهش آلودگی های زیست محیطی ناشی از سوخت مواد معدنی فعالیت کارخانه های بزرگ فولاد را تا حد قابل ملاحظه ای کاهش داده؛ از طرفی دیگر واحدهای تولیدی کوچک را تعطیل کرده است. این سیاست جدید چین قیمت سنگ آهن را در بازار جهانی در 3 ماهه گذشته تقریبا به نصف رسانده، یعنی از 110 دلار به 60 دلار کاهش داده و از آنجایی که چین بزرگترین مقصد صادرات سنگ آهن ایران است، بازار صادرات را تحت الشعاع خود قرار داده است.
البته در مواقعی این چنینی معمولا ترجیح تولیدکنندگان این است که تولید خود را به حداقل کاهش داده یا به طور موقتی معادن خود را تعطیل کنند. این در حالی است که در کشور ما به دلیل اشتغال تعداد زیادی از کارگران امکان تعطیلی و کاهش تولید فراهم نبوده و معدندار مجبور است با کمترین حاشیه سود به فعالیت ادامه دهد.
همچنین در کنار کاهش قیمتها محدود شدن بازار صادراتی محصولات معدنی کشور به چند بازار سنتی همچون عراق و کشورهای حاشیه خلیج فارس و چین باعث شده هم اکنون سنگینی سایه تولیدکنندگان ترکیه روز به روز بر صادرات مواد معدنی ایران به ویژه آهن و سیمان بیشتر احساس شود. این یک زنگ خطر است، زیرا در شرایطی که این کشورها تولیدات ترکیه را مطلوبتر ببینند، مسلما این بازارها از دست خواهند رفت.
با نگاهی به تحولات منطقه ای می توان مشاهده کرد که بحران عراق روی صادرات مواد معدنی ایران چندان تاثیرگذار نبوده، اما بخشی از صادرات مواد معدنی ترکیه با تشدید فعالیت داعش فلج شده که نشان می دهد بازار عراق برای ترکها بزرگتر از ایران است.
بازار مواد معدنی برخلاف سایر کالاها به شرایط جهانی وابسته است، اما ایران شرایط متفاوت تری را تجربه مي کند مانند جزیره ای که محیط اطرافش کمترین تاثیرگذاری را روی آن دارد. با این حال تولیدکنندگان محصولات معدنی ایران در مقابل بحران های اقتصادی واکنش نشان می دهند که چیزی جز کاهش تولید نیست و تا زمانی که قیمتها جانی دوباره نگیرد به تولید باز نمی گردند. این بازتاب نشان می دهد که گرچه بازار مواد معدنی محدود به داخل است، اما نسبت به قیمت جهانی نیز بی تفاوت نیست.
با توجه به اینکه جو بین المللی در 6 ماهه گذشته برای ایران متعادل شده، انتظار می رفت در بازار صادرات و واردات مواد معدنی تغییرات محسوس شود، اما تنها تبادلات بانکی و مالی بهبود یافت که حداقل تاثیر را برای بازار مواد معدنی داشته، به طوری که مشکلات تولیدکنندگان برای افزایش تولید در ابتدا مبادلات بانکی برای تامین مواد اولیه نبوده، بلکه کمبود تقاضاست که همچنان پابرجاست و تا وضع موجود تغییر نکند امیدی به رونق بازار معدنی نیست.
* کامران وکیل، دبیرکل اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان مواد معدنی
تاریخ انتشار : دوشنبه ۶ مرداد ۱۳۹۳ ساعت ۱۶:۴۸
کد مطلب: 11782
