به گزارش ماین نیوز، معدن مکانی است که در آن انواع فلزات و سنگ‌های دارای ارزش اقتصادی توسط انسان‌ها برداشت می‌شود.
معادن در رشد اقتصادی جوامع بسیار موثر هستند؛ به طوری که سبب اشتغال‌زایی، گرداندن چرخه تولید با فراهم آوردن مواد اولیه کارخانه‌ها و صنایع و سبب ارزآوری می‌شود.
معادن به دو نوع سطحی و زیرزمینی تقسیم می‌شود؛ منیزیت نوعی ماده معدنی بوده که می‌توان از جنوب خراسان از جمله سربیشه در دل کوه‌ها به صورت رگه‌هایی سفید رنگ آن را مشاهده کرد.
این ماده معدنی در خراسان جنوبی قبل از سال 65 برای مصارفی همچون پودر خاک سنگ استفاده می‌شده است ولی کارشناسان با توجه به بررسی این نوع سنگ متوجه شدند این ماده نسوز بوده و می‌توان استفاده بهینه‌تر و بهتری از آن کرد.
برای آشنایی بیشتر با این ماده گزارشی را از مراحل برداشت ماده معدنی منیزیت از معدن سفید کوه سربیشه تا مرحله فرآوری این ماده معدنی در کارخانه اکسید منیزیم سربیشه تهیه کردیم.
معاون امور معادن و صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان جنوبی در راستای معرفی معادن و میزان استخراج مواد معدنی در استان اظهار داشت: معادن زمینه اشتغال گروهی از افراد را فراهم کرده و سبب پیشرفت منطقه می‌شود.
352 معدن دارای پروانه بهره‌برداری در استان وجود دارد
محمد سالاری به تعداد معادن در خراسان جنوبی اشاره کرد و تصریح کرد: در حال حاضر 352 معدن دارای پروانه بهره‌برداری در استان وجود دارد.
وی با اشاره به معادن موجود دارای پروانه بهره‌برداری در استان متذکر شد: از این تعداد 74 معدن بنتونیت، 69 معدن گرانیت، 21 معدن خاک نسوز و 24 معدن سنگ لاشه است.
معاون امور معادن و صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان جنوبی ادامه داد: تاکنون 116 فقره گواهی کشف برای معادن در استان صادر شده است.
سالاری ذخیره قطعی معادن استان را 1.5 میلیون تن اعلام کرد و یادآور شد: همچنین میزان استخراج اسمی معادن استان 7 میلیون تن است.
وی افزود: مواد معدنی مانند کرومیت، بازالت و منیزیت از استان به کشور چین و کشورهای عربی و اروپایی صادر می‌شود.
معاون امور معادن و صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان جنوبی با اشاره به سنگ‌های معدنی که در داخل استان مصرف می‌شود، گفت: این سنگ‌ها شامل زغال‌سنگ، گچ، خاک صنعتی و آهک است که در کارخانه کاشی و سرامیک مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سالاری اضافه کرد: برخی از مواد معدنی استان به استان‌های اصفهان، تهران و خراسان رضوی صادر می‌شود.
وی با بیان این‌که معادن برای گروهی از افراد جامعه ایجاد اشتغال می‌کند، تصریح کرد: اشتغال مستقیم ایجاد شده در معادن خراسان جنوبی بیشتر از 7 هزار نفر است.
معاون امور معادن و صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان جنوبی با بیان این‌که سازمان صنعت، معدن و تجارت کار سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی بخش معدن را بر عهده دارد، متذکر شد: همچنین کار مشاوره و معرفی بهره‌برداران برای واگذاری تسهیلات نیز مربوط به این سازمان است.
سالاری تصریح کرد: تاکنون 30 پروانه بهره‌برداری منیزیت در خراسان جنوبی صادر شده در سطح استان است.
وی از صدور یک گواهی کشف منیزیت در استان خبر داد و افزود: بالغ بر 3.8 میلیون تن ذخیره معادن منیزیت در استان قرار دارد.
معاون امور معادن و صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان جنوبی با بیان این‌که در حال حاضر 22 کارخانه فرآوری مواد معدنی در استان وجود دارد، ادامه داد: از این تعداد 15 مورد فعال است.
سالاری فعالیت‌های معدنی را شامل اکتشاف، بهره‌برداری، استخراج و فرآوری مواد معدنی دانست و یادآور شد: تاکنون 394 پروانه اکتشاف معتبر در استان برای معادن صادر شده است.
وی ادامه داد: این تعداد پروانه اکتشاف مربوط به حدود 37 نوع ماده معدنی است.
معاون امور معادن و صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان جنوبی گفت: این مواد معدنی شامل روی، آهک، بنتونیت، خاک صنعتی، طلا، نقره، منگنز، فلدسپات، زغال‌سنگ، گواتر، باریت، سرب، سلیس، سنگ گرانیت و سایر مواد معدنی می‌شود.
سالاری با بیان این‌که بیشترین پروانه‌های اکتشاف صادر شده در استان با 83 فقره مربوط به آهن است، اضافه کرد: همچنین 44 فقره مربوط به خاک صنعتی، 35 فقره مربوط به عناصر فلزی و 19 فقره مربوط به بنتونیت است.
وی خاطرنشان کرد: تسهیلات برای خرید ماشین‌آلات معدنی و اکتشاف برای بهره‌برداران از معادن پرداخت می‌شود که به نوع ماده معدنی بستگی دارد.
تولید سالانه 120 هزار تن ماده معدنی منیزیت در خراسان جنوبی
بعد از طی شدن حدود 50 کیلومتر راه از مرکز استان که بیشتر آن به صورت خاکی بود به محل معدن منیزیت سفید کوه سربیشه می‌رسیم مدیرعامل شرکت معدنی مواد نسوز بیرجند، محمدهادی اربابی در راستای فعالیت این معدن اظهار داشت: شرکت معدنی مواد نسوز بیرجند متولی تولید منیزیت و تامین خوراک کارخانه اکسید منیزیم سربیشه است.
وی با بیان این‌که سالانه 120 هزار تن از مجموع معادن منیزیت خراسان جنوبی ماده معدنی منیزیت تولید می‌شود، تصریح کرد: همچنین سالانه حدود 20 هزار تن دولومیت آماده می‌شود.
مدیرعامل شرکت معدنی مواد نسوز بیرجند ادامه داد: تعداد پنج معدن فعال بزرگ و هشت معدن کوچک از معادن منیزیت، منیزیت مورد نیاز کارخانه اکسید منیزیم سربیشه را تامین می‌کند.
اربابی معدن سفیدکوه سربیشه را یکی از معادن تامین کننده منیزیت مورد نیاز کارخانه اکسید منیزیم عنوان کرد و افزود: ذخیره برآوردی این معدن 450 هزار تن است.
وی با بیان این‌که برای برداشت منیزیت معدن سفیدکوه سربیشه باید 22 میلیون تن ماده باطله غیر معدنی برداشت شود، یادآور شد: برنامه‌ریزی شده تا 6 سال این مواد باطله برداشت تا رگه‌های معدنی آن آزاد شود.
مدیرعامل شرکت معدنی مواد نسوز بیرجند با بیان این‌که بالغ بر 75 پرسنل در دو شیفت کاری در این معدن فعالیت می‌کنند، اضافه کرد: میزان تولید منیزیت معدن سفیدکوه سربیشه 32 هزار تن است.
اربابی عیار منیزیت این معدن را بین 92 تا 97 دانست و تصریح کرد: این معدن در استان و در کشور از نظر خلوص ماده معدنی منیزیت خالص‌ترین منیزیت را دارد.
وی با بیان این‌که مجموع پرسنل شرکت معدنی مواد نسوز بیرجند 160 نفر هستند، خاطرنشان کرد: با پرسنل معدن این تعداد حدود 200 نفر می‌شود.
مدیرعامل شرکت معدنی مواد نسوز بیرجند یادآور شد: معدن سفیدکوه سربیشه در 55 کیلومتری غربی این شهرستان قرار دارد.
اربابی هزینه برداشت ماده منیزیت را بالا دانست و تصریح کرد: به ازای هر تن ماده معدنی منیزیت 40 تن ماده باطله وجود دارد.
وی اضافه کرد: ماده معدنی منیزیت استان از معادن افضل‌آباد، تک‌سیاه، کوهک، ترشک محمدیه، خونیک و چاه خور برداشت می‌شود.
مدیرعامل شرکت معدنی مواد نسوز بیرجند ادامه داد: اشتغال غیرمستقیم در معادن منیزیت استان بالغ بر 600 نفر است.
اربابی با بیان این‌که پروانه معدن سفیدکوه سربیشه به سال 1364 برمی‌گردد، یادآور شد: این معدن در ابتدا به عنوان پودر خاک سنگ مورد استفاده قرار می‌گرفت و از سال 1368 برای تولید منیزیت به عنوان ماده نسوز استفاده می‌شود.
وی با اشاره به مشکلات موجود در امر برداشت ماده معدنی منیزیت توسط این شرکت افزود: با کمبود ماشین‌آلات معدنی و نبود قطعات این ماشین‌آلات روبه‌رو هستیم؛ همچنین به سبب تحریم موجود قیمت اولیه ماشین‌آلات و قطعات آن بسیار گران است.
مدیرعامل شرکت معدنی مواد نسوز بیرجند با بیان این‌که تعامل خوبی با مسئولان استانی داریم، گفت: جاده دسترسی به این معدن خاکی بوده و به سبب نبود اعتبار تاکنون آسفالت نشده ولی توسط سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان جنوبی مورد پیگیری قرار گرفته است.
اربابی از فعالیت پنج کارشناس معدن در معدن سفیدکوه سربیشه خبر داد و متذکر شد: ماده معدنی منیزیت به صورت خام از استان خارج نمی‌شود.
وی با بیان این‌که کارخانه منیزیم سربیشه علاوه بر خراسان جنوبی از سیستان و بلوچستان نیز منیزیت خریداری می‌کند، تصریح کرد: سال گذشته 30 هزار تن ماده معدنی منیزیت از این استان برای مصرف کارخانه اکسید منیزیم سربیشه خریداری شده است.
مدیرعامل شرکت معدنی مواد نسوز بیرجند با بیان این‌که اگر طرح اکسید منیزیت تا سال 94 اجرا شود پیش‌بینی برداشت ما 60 هزار تن از معدن منیزیت سفیدکوه سربیشه است، خاطرنشان کرد: در حال حاضر سالانه 32 هزار تن منیزیت از این معدن برداشت می‌شود.
کارخانه اکسید منیزیم سربیشه در رده نخست چرخه تولید ماده نسوز کشور قرار دارد
بعد از آشنایی با معدن منیزیت سفید کوه سربیشه و توضیحات مدیرعامل شرکت معدنی مواد نسوز بیرجند برای دیدن کارخانه فرآوری ماده منیزیت استخراج شده از این معدن راهی کارخانه اکسید منیزیم سربیشه که از کارخانه مهم و مطرح کشور در راستای تولید مواد نسوز است رفته تا با چگونگی فعالیت آن آشنا شویم.
در ابتدای این بازدید مدیر تولید کارخانه اکسید منیزیم سربیشه توضیحاتی را در مورد روند کار این کارخانه مطرح کرد.
سید مجید هاشم‌آبادی اظهار داشت: شرکت تهیه و تولید مواد نسوز کشور در سال 55 تاسیس شده است.
وی تصریح کرد: با توجه به مطالعات زمین‌شناسی که در این منطقه صورت گرفت مشخص شد عمده ذخایر ماده معدنی منیزیت در جنوب خراسان و شمال سیستان و بلوچستان وجود دارد.
مدیر تولید کارخانه اکسید منیزیم سربیشه با بیان این‌که در سال 62 عملیات معدن‌کاری در این منطقه آغاز شد و بحث احداث کارخانه نیز همزمان با این امر صورت گرفته است، یادآور شد: در سال 65 و 66 خرید تجهیزات، نصب و راه‌اندازی اولیه کارخانه انجام شده و در سال 72 با تولید 30 هزار تن به تولید انبوه رسیده است.
هاشم‌آبادی با بیان این‌که در سال 83 با توجه به نیاز بازار و تولید ماده معدنی کرینکر منیزیم خط دوم کارخانه کرینکر مشترک منیزیم به بهره‌برداری رسیده است، افزود: با راه‌اندازی این خط تولید سالانه کارخانه اکسید منیزیم سربیشه به 47 هزار تن رسید.
وی به تعداد افراد شاغل در این کارخانه اشاره کرد و متذکر شد: در حال حاضر حدود 200 نفر در چهار شیفت کاری به طور مستقیم در این کارخانه مشغول به کار هستند.
مدیر تولید کارخانه اکسید منیزیم سربیشه با بیان این‌که این کارخانه در رده نخست چرخه تولید ماده نسوز در کشور قرار دارد، تصریح کرد: محصول این کارخانه خوراک کارخانه‌های نسوز در داخل کشور مانند کارخانه تولید آجر نسوز است.
هاشم‌آبادی با بیان این‌که سالانه کارخانه‌های نسوز کشور 120 هزار تن ماده اولیه منیزیت نیاز دارند، یادآور شد: عمده این ماده از کشورهای چین و اتریش تامین می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: کارخانه اکسید منیزیم سربیشه حدود 50 درصد از نیاز کشور به ماده منیزیت را تامین می‌کند.
بعد از این توضیحات به سمت مکانی که استارت فعالیت کارخانه از آنجا آغاز می‌شد یعنی دستگاه سرند جداسازی رفته و بعد از آن با دستگاه سنگ شکن و در مرحله بعد از آن با مجموعه کرینکر مشترک کارخانه دیدن شد.
سید مجید هاشم‌آبادی مدیر تولید کارخانه اکسید منیزیم سربیشه در راستای این بازدیدها اظهار کرد: در خط دوم کارخانه مواد معدنی منیزیت دپو شده و تعیین عیار می‌شوند.
وی ادامه داد: بعد از این مرحله این مواد یا وارد خط کرینکر مشترک و یا وارد کوره دوار کارخانه می‌شوند.
مدیر تولید کارخانه اکسید منیزیم سربیشه با بیان این‌که محصول کارخانه در حال حاضر دو نوع تک پخت و دو پخت است یادآور شد: محصول تک پخت مستقیم وارد کوره دوار شده و محصول دو پخت یک پخت آن در داخل خط کرینکر مشترک منیزیم و پخت دوم در داخل کوره دوار شده و آماده می‌شود.
هاشم‌آبادی به دستگاه خط سنگ شکن اشاره کرد و افزود: در حال حاضر دو خط سنگ‌شکن در این کارخانه فعال است که خط شماره دو آن با احداث خط دوم کارخانه راه‌اندازی شده است کارکنان این قسمت به صورت دو شیفت مشغول به فعالیت هستند.
وی با بیان این‌که از لحاظ کیفی و کمی محصول گره‌بندی می‌شود، اضافه کرد: این امر با توجه به نیاز بازار صورت می‌گیرد.
در این کارخانه دستگاهی برای جذب گرد و خاک ناشی از فرآوری ماده منیزیت نصب شده بود که محیط را عاری از گرد و خاک می‌کرد.
بعد از بازدید از این بخش‌ها به همراه مهندس هاشم‌آبادی برای بازدید از کوره دوار این کارخانه به این قسمت رفتیم جایی بسیار گرم ولی شاید قلب تپنده کارخانه هم همین قسمت آن بود.
برای آشنایی بیشتر با کار این کوره مدیر تولید کارخانه اکسید منیزیم سربیشه اظهار کرد: این کوره دوار یک استوانه 78 متری است که برای بهره‌برداری دو مشعل دارد.
هاشم‌آبادی با بیان این‌که مواد بعد از دپوی اولیه وارد کوره دوار می‌شوند، تصریح کرد: دمای ابتدای کوره 600 درجه سانتی‌گراد بوده و این دما تا 2 هزار درجه سانتی‌گراد می‌رسد.
وی ادامه داد: در حدود 10 تا 13 تن کوره دوار این کارخانه خوراک می‌خورد و این کوره مربوط به شرکتی آلمانی است.
مدیر تولید کارخانه اکسید منیزیم سربیشه با بیان این‌که نفت کوره سوختی است که در این کوره مورد استفاده قرار می‌گیرد، افزود: محل نگهداری سوخت مورد نیاز این کوره در مخازنی که در همین راستا در کارخانه تعبیه شده است قرار دارد که هر یک از این مخازن دارای ظرفیت حدود یک‌میلیون لیتر است.
هاشم‌آبادی با اشاره به این‌که به طور معمول محصول کارخانه اکسید منیزیم سربیشه به صورت فله به فروش می‌رسد، افزود: برخی از مصرف‌کنندگان ماده تولید شده در این کارخانه را به صورت پودر و یا به صورت دانه‌بندی درخواست داشته که این کارخانه این مواد را بنا به درخواست مشتری تولید می‌کند.
گفتنی است کارخانه اکسید منیزیم سربیشه خراسان جنوبی در کشور از نظر تولید مواد نسوز حرف نخست را می‌زند.
ساير حوزه ها
